GEERI IYO GUUR ! MA GABADHA MISE SHABEELKA ? SHEEKO XIISO BADAN OO KU SAABSAN HOGAAMINTA
Wakhti hore oo la soo dhaafay waxa
jiray Boqor ka mid ahaa boqoradii hore ee aduunka ku noolaa, uguna awood baddnaa,
boqorku wuxuu lahaa fikrado badan oo uu ku soo kordhiyey xeerarkii iyo sharciyadii
u dajisnayd ee wakhtigaasi la isku xukumi jiray, Inkastoo ay ahaayeen fikrado
horumarineed oo wanaagsan oo midho dhal lahaa, haddana fikradihiisa qaarbaa dadka
ku keeni jiray xanuun, mid ka mid ah fikradaha boqorkaasi waxay ahayd in goob
fagaare ah, ay ku soo bandhigaan wakiiladiisu carwada sooyaalka cadaaladda, oo
lagu abaal-marin jiray ciqaabta eedaysanaha
qiran waaya danbiga lagu soo eedeeyey iyo kuwa daacada ah ee lagu
eedeeyey danbiyo aanay galin, ay kaga go’aan qaadan jireen hadba natiijada wixii
ugaga soo baxa nasiibkooda, inkastoo
dadka qaar ay ka soo horjeedeen fikradaas, diidanaayeena in dadka gacmahooda
lagu ciqaab marriyo, haddana waxa fagaarahaasi si wadajir ah u iman jiray
dhamaan dadka oo dhan.
Waxa Boqorku munaasabadaas, ku soo fadhiisan
jiray meel sare oo loo dhigay kursi loogu
tallo-galay, waxa kale oo astaan u ahayd
amarada uu bixiyo inuu iska furmo albaab ka hooseeya goobta uu fadhiyo, ka soo
horjeedkiisana waxa ku soo beegnaa laba Albaab oo isku eekaa, oo kala durugsanaa,
dhinaca ku began hoostiisana waxa ay ahayd sidaas oo kale, waxa kale, oo ku
yaalay labada dhinacna, laba albaab oo isku
eeg oo kala durugsanaa.
Marka eedeysanaha la hor keeno fagaaraha carwadda sooyaalka
cadaalada, waxa la kala dooran siin jiray, inuu furto mid ka mid ah albaabada
ku yaalay garoonkaasi ee uu raalida ka
yahay wixii ugaga soo baxa, haddii uu
diido inuu talaabsadana, waxa kaxeyn jiray qof ka mid ahaa maxkamadaasi, isla-
markaana hor-geyn jiray albaabadaas, inuu furto mid ka mid ah, oo uu raali ka
yahay, ka dibna eedaysanahaasi waxa ugu soo bixi-jiray shabeel aad u gaajaysan
oo horror ah, isla-markiiba si dhakhso ah intuu ugu soo boodo ayuu goosan
jiray, taasina waxay ahayd mid-ciqaab loogaga dhigi jiray xad-gudub-koodii, qaraarkan wuxuu ahaa mid lagu fuliyo, kuwa
lagu tuhunsan yahay danbiga lagu soo eedeeyey, sidoo kalena waxa baxa dhawaaqa murugada
dawanka birta ah ee dareenka qiirada leh ee keena ilmada badan, wakhtiyada dal-dalaada ee dadka xadhiga qoorta loo galiyo.
Waxa ay ka mid ahayd dariiqooyinka hoyga aakhiro loo marro, taasoo, dadka qiireysanina ay aad u weynayn jireen,
una xurmeyn jireen in ay arrintaasi tahay cadaaladda dariiqada dhimashada dhalin
iyo waayeelba, laakiinse, haddii uu
eeday-sanahaasi uu furro mid ka mid ah
albaabka uu doortay, waxa ugaga soo bixi-jiray gabadh aad u qurux-badan,
isla-markiiba, waxa xoog ku kaxeyn jiray haween oo u geyn jiray gabadhaas, ka
dibna si deg-deg ah ayaa loogu meherin jiray, taasina waxay ahayd mid lagu
sharfayo kuwa daacadda ah ee aan wax-ba
galabsanin, may ahayn tanni mid mushkilad ku keenta, waa haddiiba uu leeyahay
Oori amaba qoys kaleba, gabadhan cusubna in uu mid kale oo danbe la guursan
doonana Boqorku arritaasi ogolaansho kumuu xidhi-jirin, ma’naanu fara-galin
jirin wixii ka baxsan ciqaabta abaal-marinteeda ee la ogol yahay mooyaane.
Isla-wakhtigaas, waxa furma albaab ka hooseeya boqorka, waxaana
ka soo baxa nin wadaad ah, hobollo qoob-kaciyaareed iyo durbaan-tumanaya, ka
dibna, si deg-deg ah ayaana la iskugu
meheriyaa innantii iyo innankii, waxaana
lagu soo dhaweeyaa dhawaaqa dawanka dananaya oo uu ku ladhan yahay
cod-farxadeed, dadkuna waxay ku dhawaaqaan
dhawaaq farxadeed, isla-markaas ninkii daacadda ahaana wuxuu gurigiisii u sii
kaxeystaa gabadhii cusbayd, oo caruur la sii raaciyeyna ay sii sagootinayaan,
iyagoo ubaxyo ku qubaaya raadka-dariiqa uu
cagta ka qaaday inta uu sii socdo, tanni waxay ka mid ahayd qaabka uu boqorku u
fulin jiray cadaaladda, waana sidii qumaneyd ee ay isaga ula muuqatay cadaaladdu.
Qofka eeday-sanaha ahi wuxuu furan-jiray albaabka uu raalida
ku yahay, isagoon garaneyn albaabka gabadha qarsooni ay ku jirto,
isla-markaana ogeyn, in daqiiqadaha ku
xiga la dili doona ama uu guursan doono.
Boqorku wuxuu siyaabo kala duwan uu u jeclaa Innan uu dhalay oo aad u qurux badnayd, oo
haddii dadkoo dhan iyo innantiisaasi ay u noqotana, wuxuu ka doorbidi jiray innantaa
uu dhalay, inkastoo ay amiiradaasina ay si
qarsoodi ah u jeclayd, wiil dhalin yaro ah, kaasoo lahaa muuqaal- wanaagsan iyo
inuu ahaa halyeyada dhulka ee faro ku tiriska ah ee aan ka soo jeedin qoysaska
ugu mudan.
Maalin-maalmaha ka mid ah, ayuu boqorku ogaaday in xidhiidh ka dhexeeyo
innantiisa iyo wiil la joogi jiray qoyska reer-boqor, ka dibna xabsiga ayuu u
taxaabay, haddiiba wiilkaasi la horkeeno, sidii qaalibka ahayd fagaarihii
carwada sooyaalka cadaaladda ay ahayd dhacdo muhiim ah oo ugub ahayd, horena
loo arkin in qof aan ka tirsanayn qoysaska reer-boqor uu jeclaado, Boqorku
wuxuu ku balan qaaday inuu ciqaabtiisa marin doono, xataa haddii uu nasiib u
hello albaabka saxda ah.
Mar-kaliyaata ayey dadka indhahoodii halac-sadeen wiilka, dhererka iyo qurux-badan ee aanay ka muuqanin baqdintu, kaasoo
u muuqday mid ku rajo-weynaa, inuu la
kulmi doono dhawaaqa ogolaanshaha ee dareenka
farxada iyo xiisada badani ku duugan yihiin, inkastoo dadka qaar aanay ka war-qabin in ninkan dhalin-yarada ahi uu la
noolaa qoyska reer boqor, manaanay ahayn
wax-lalayaabo inay amiiradu jeclaato, balse
shayga-mushkilada ku ahaa waxay ahayd, maxaad halkaas kugu kalifay inaad
ahaato.
Wiilkii dhallinta ahaa markii uu soo galay garoonkii weynaa
ee fagaaraha carwada sooyaalka cadaaladda dadweynuhu isugu iman jireen, wuxuu u
soo leexday dhankii boqorku uu fadhiyey, manaanu fila’neynin inuu meesha uu fadhiyo
taliyihii-weynaa, waxaanay Indhaha wiilkaasi ay ku jihays-naayeen amiiradda oo dhinaca midigta ka fadhiday Aabaheed, laga
bilaabo tan iyo illaa maalintii la go’aansaday in lagu soo oogo jaceylkeeda,
laguna gaadhay inay noqon doonto go’aan
fagaare, waxay isku qancisay, in aanay wax-dhibaato ah lahayn, laakiinse, ay
arrintani noqon doonto dhacdo taariikhiya.
Amiiradu waxay lahayd awood dabiicya oo fur-furan, qof-kasta oo
hore u arkinina ay ku abuur-maysay ash-qaraar iyo xiisa badan, waxa kale oo ay ogeyd qofka ay noqon doonto gabadhu amaba in
ay tahay gabadhaasi mid aad loogaga jecel yahay boqortooyadda.
Inkastoo, haddana ay Amiiradu necbeyd gabadha aamusan ee albaabka ka danbeysa iyo innay sii dhex-marto xariiqda safafka-dhaadheer ee ay wali ku sii
yaalaan dhiigagii awoowyaasheedii naxariis darada lagu dilay, haddaba waxaynu
halkan ku eegi doonaa qaabkii ay u wada-xidhiidheen Wiilka iyo Amiiradu.
Gacaliyaheedu wuxuu u soo jeedsaday si uu u arko amiiraada,
markii ay indhahoodii is qabteena, waxay
ulla muuqatay sidii arragtidiisa ahayd, in rajada kaliyaata ee uu guushu ka soo dhismi kartaa ay tahay Amiirada,
oo si ruuxiyana ay u dabooli doonto, uguna
guulaysan karto, waa hadii ay siiso guushee,
ka dib, waxa si kadis ah loo weydiiyey su’aashii ahay, “Waa kee ?
Si adag intuu u soo jeestay, ayuu si deg-deg ah u
talaabsaday, intii uu sii
socdayna wadnaha kastaaba wuxuu joojiyay garaacii badnaa, sanqadha neeftuna
way yaraatay, ill kastaaba waxay ku dheegag-tay wiilkaasi, ka dib, markii uu hor
joogsaday mid ka mid ah albaabkii uu raalida ka ahaa, wuxuu jaleecay dhankii
Amiirada fadhiday, waxaanay amiiradii markiiba gacanteedii saartay madaxeeda, wiilkiina si deg-deg ah
ayuu u cago-duwaday, kana dhaqaaqay albaabkii uu hortaagnaa, waxaanu hor
joogsaday albaabkii labaad, ka dibana,
waxay amiiradii si deg-deg ah u
dhaqaajisay gacanteedii ayey saartay wajigeeda, haddana waxay si qun-yar ah gacanteedii
mar-kale u dhaqaajisay dhanka midigta ah, qofna muu dareemin manaanu arag, gacaliyaheeda
mooyaane, dhamaan indhaha dadkoo dhaminana waxay ku sii foog-naayeen wiilka
fagaarahaasi ku sugnaa.
Haddaba, waxay is weydiintu tahay oo aan dhibic ka mid ah
sheekadan u dhaafayaa akhristayaasha sharaf lihi inay ka jawaabaan: Ma Shabeelkiibaa ka soo baxay albaabkii mise
Gabadhii?
Xigasho: Sheekadan waxa aan ka soo xigtay buug uu
qoray nin la odhan jiray Frank Stockton sannadkii 1882-kii, kaasoo ahaa qoraa u
dhashay dalka Maraykanka.
Qoraa: Maxamed Faarax Qoti
No comments:
Post a Comment
Mahadsanid