ODDOROSKA NAYRUUSKA SANNADKA CUSUB EE 2020-ka Q/2-aad

Nayruuska Sannadkan 2020-ka, waxa uu ku curtay Maalin arbacaad oo Hawaa’I ah,  waxa la odhan jiray maalin arbacaad, waxa ay u wanaagsan tahay  arrimaha isgaadhsiinta, hal-abuurka, bogsashadda, xikmadda, arrimaha sharciga, habaarka, cilmi dhagool, waxbarashada.  dalxiiska, fikirka,  la tacaalida walaalaha, caafimaadka.

Sannadkan cusub ee 2020-ka, Dayaxu wuxuu ku curtay burji Arliya ah ee Baciidka, waxaana la odhan jiray haddii habeenkaas dayaxu uu joogo Burji Arliya ah, qabow iyo kulayl abaar iyo barwaaqo midna lagama sheegi jirin, waxa kale oo loo eegi jiray xaaladaha khuseeya tarbiyadda nafta, waxaana la gaadhaa nidaamka iyo shaqada la hiigsanayo, mustaqbalka shaqooyinka, in laga taxadiraa wixii ka dhalan kara awooda aynu u arragno in aanay wanaagsaneyn, waxay keeni kartaa nidaam-xumo, ganacsatada, dareenka shaqaaluhu wuu awood badan yahay,  waa in la isticmaala feejignaan, marka si ixtiraam leh loogu yeedhaayo qaarkood in ay ka qayb qaataan badbaadada qaranka,  ganacsatadau ma’laha hadalkoodu raxmad badan, waxa kale oo intaas sii dheer oo loo eegi jiray godka habeenkaa dayaxu fadhiyey, waxay xeel-dheerayaashii hore ku sheegi jireen:- haddii habeenkaas dayaxu joogo Burji  maa’I ah, waa sannad aad loogu aayo oo nimco iyo barako badan, oo u fiican shaqaalaha, ganacsatada,  Allow mid khayr qaba nooga dhig.

Habeenka curashada Sannadka  cusub ee 2020-ka,  Dayaxu wuxuu fadhiyey burjiga  Maa’I ah ee xuudka, waa burjiga jacceylka iyo guurka, waxaanu leeyahay wajiyo badan Samafalka, dabacsanaanta, riyooyinka, hadyadaha, rooxaaniga, darajooyinka,  aaminaanta fikradaha, jaceylak, kicinta,  ismaandhaafka, shaqooyinka, asalnimada, jiho-wareerka,  khiyaamada,  aragtida fog, nagaanshaha, mala-awaalka, hal-abuurka, wardoon badan,  xishoodka, sadaqada,  eedaynta, qeexitaanka, dhexdhexaadinta, xeel-dheerida, xiisaha,  muuqashada.

Dadka habeenkaas dhasha waxa la odhan jiray, riyooyinkaa ku badan, waxay leeyihiin awood ay iskaga difaacaan fayruska, waa kuwo ku faraxsan shaqada, waxay ahmiyad gaar ah siiyaan oo ay jecel yihiin  fayo-qabka . way  naxariis badan yihiin,  waa kuwo muraayad u ah hawlgalada la sameeyo .

Dhanka wanaaga:  Waa kuwo farshaxan ah, waji furan,  aragti fog, dareen badan, dareen baadhitaan, fahmo badan, dhexdhexaadnimo, faan badan, naxariis badan, awood u leh jacaylka dhabta ah ee aan shuruuda ku xidhneyn, dareen qoto-dheer, dareen xooggan oo ay ka gu’I kara dadka kale, hillaadiye, aqoon yahan,  Diin leh, Alle-bari badan, hellid og waxyiga, damiye, baabiiyaha waraaqaha dacwadaha, xannaaneeyayaasha bukaanka,  waxay muujiyaan calaamadaha bukaanka, waxay leeyihiin dhibaatooyin lagu qeexo xudduudaha u dhexeeya xaqiiqadda dhabta iyo waxyaabaha mala-awaalka ah.

Dhanka mugdiga : Dadka dhiban,  shahiida,  bad-baaddiyayaal, ill-bax, dhiiri-galiye, maan-gaab, damaaci, habowsan, waallan, macangag, xidh-xidhnaan, qalafsanaan, xadgudba, khayaali, jiho-wareersan, kuwa ka warwareega runta inay sheegaan, farshaxannada sameeya nashqaddaha, beennaalayaasha, feejignaan la’aan, tabar daran, illowshiyo badan, khiyaamo badan, akhlaaq xun, khamriyahan iyo caadeystayaasha dhaqamada xun-xun. , 

Dayax todobaad waxa la odhan jiray waa  xilli soo jiidasho leh, cibaaddada, dhinaca wanaagsana waxa is-bedel ku yimaadaa jaceylka, nasiibka wanaagsan, koritaanka, waana wakhti ay billaabmato fikraddo kala duwan.

Hawlaha wanaagsan: Xog-ururinta xoggaha, sameynta qorshayaal wax ku ool ah,  aassaasska mashaariicaha hoose,  dareenka, bilowga isbeddelada, waana xilli dib u dhalasho,  wax-tar weyn buu u leedahay dhinaca jidhka,  isla markaana,  si dhib yar buu wax u soo nuugaa ha wanaagsanaato ama ha xumaatee,

Hadafka:- Soo ururinta kheyraadka dabiiciga ah, ka midho dhalinta xogaha loo baahan yahay ee la xidhiidha ururinta iniinyahay cuntada la beerto,  abuurida wax-qabadka iyo qorshayaasha, inkastoo inta badan ay dhacdo wax-yar oo bar billow ah.

Dhanka wanaagsan:-  Gabood la’aanta, taranka,  jinsiyadda,  dhiiranaanta, dhiirigalinta,  dib u cusboonaysiinta, saaxiibtinimada, Nasiibka, sii wadidda taranka cusub, dareenka rabbaaniga, dareenada fahamka ee dhinaca garashada,  cadaadiska xad-dhaafka ah ee qorayaasha, waxa kale oo lala  xidhiidhiyaa  bilaabida abuurka biqilka curdinka ah, dadaalka koritaanka  abuurida iniinyaha carrada madow, waana wakhtiga ugu fiican go’aanada,  dheelitirka, taxadirka goobaha iyo albaabada laga baxo,

Dadka habeenkaas dhashaa waxa la odhan jiray, waa kuwo wax hillaadiya, naxariis badan, xeel-dheer, aragti fog, ama sidoo kale waxa ay noqdaan  kuwo bood-bood badan, xamaasad badan, jiho-wareersan, hamo-been ah leh.

Dhinaca saadaasha waxa gun dhig u ah kala fadhiga meerayaasha  uu ku curtay Sannadkan cusub ee 2020-ka, 

Sannadka 2020-ka waxa ay ku curteen Burjiga Biciidka, Meerayaasha kala ah, Mariikh, Cir-jiidh, Jilboole, Meeraha illi-maqabatiga ah iyo dayaxa, waxaana la odhan jiray waxa yimaada,  iskudhacyo badan dhinaca ciidamadan cirka, burjigaas wuxuu xidhiidhinayaa hayaddaha dowladaha, kala sarreynta, dhaqaalaha iyo xukumaddaha, goobaha ay noloshoodu ay aadka u adag tahay, waa in la doorbidaa in la iska dhaafo wixii la soo dhaafay, lana jeexo dariiq cusub oo ah, dhinaca awoodaha xukumadaha iyo in la hello dareenka amniga.

Meeraha Cir-jiidh iyo Meeraha Jilboole eek u soo aadan Burjiga Dallow, waxa la fillan jiray in ay dib u soo celin doonnaan dimuquraadiyadda, sinnaanta xuquuqda si siman in looga wada-qayb qaato,  kala guurkii  hore ee sababay jaangooynta  qaab dhismeedka tartanka bulshada ugu gudbayeen,  gaar ahaan,  samafalka, wadajirka, dhaqanka wadajira, dhamaanteen waxaynu dareemi doonaa xididdada hoosta kawada xidhiidhsan.

Meeraha Mushtar wuxuu saameynayaa xeeraraka, diinta iyo safarka, marka uu u soo gudbo Burjiga Dallow Bisha Dambarsame, 19-keeda Sannadka 2020-ka, halka, Meeraha Jilboole’na uu  saameyn ku yeelan doono dhinaca caddaaladda iyo dhaqaalaha dowladdaha, marka uu galo Burjigaas, Bisha Dambarsane ee Sannakan 2020-ka,  Maalmo ka dib,  xilliga jiilaalka Sannadka 2020-ka, labadaa meere si isku mid ah ayey u wada xidhiidhiyaan si ay u dakeeyaan awooddooda.

Curashadii dayaxa ee cadceed badoobaadka Bisha Dambarsame 25-26-keedii Sannadka 2019-ka, waxa la odhan jiray, waxa uu dhiirigalinayaa hal-abuurka iyo kacdoonka, Meeraha Raage ee ku jira Burjiga Dabooje,   Qorax madoobaadkaas waxa uu keenayaa fikraddo cusub oo lagu xakameynaayo qaabkii hore, gaar ahaan ku lug leh  nidaamka dowladdaha iyo siyaasaddaha maaliyadda, iftiinkaas waxa uu raadinayaa si loo hello xalka, dadka sida xad-dhaafka ah u adeegsanaaya awooddaha xukumadda, waxay la kulmi doonaan iska caabin, waxaana ka hor imannaya kuwa awooddooda dowladdeed ay yar tahay, illaa ay is dheeli tirayaan labadaas.

Dayax-shan iyo tobnaad ee ku jir Burjiga Baciidka iyo Xaar-walwaalka Bisha Daallalo, 10-keeda, Sannadka 2020-ka, waxay wada-xidhiidhayaan Meerayaasha  Jilboole iyo Meeraha illi-maqabatiga ah ee ku jira Burjigaas, kulankaas oo qaadanaya laba caanno-maal, dayax badoobaadkaasi waxa la rajeeyaa in si dhakhso ah is-badeli ku yimaado Siyaasada Maaliyaddaha xukumaddaha,  Arimaha Sirdoonka, ( Dhaqaalaha, ciidamada, Dareenka bulshada)  Dhaqaalaha ayaa kor looqaadayaa lagu bixiyo sirdoonka iyo Amniga.

Curashada Dayaxa Cusub waxa mar-labaad la fillan jiray Dayax-Madoobaad, marka uu gallo burjiga Baciidka iyo Xaar-walwaalka Bisha Samo-laho 20-21-keeda, waxa dib u soo cusbooneysiin lagu sameynayaa arrimihii uu ku hawlanaa qaboobihii Bishii Dambarsame ee 25-26-keedii Sannadka 2019-ka,  sidoo kalena, waxa dib looga fiirsanayaa dhacdooyinkii soo ifbaxay badhtamihii Sannadkii 2001-kii.  Qiimaha amniga marka loo eego xuquuqda lacageed ee shaqsiyaadka laga qaado, waxaana si wada-jir wacyigelineed loo xaqiijin doonnaa,  Baahida, qiimaha xorriyadda iyo xuquuqaha shaqsiyadeed.

Dayax shan iyo tobnaad ee ku jir Burjiga  Biciidka iyo Xaar-walwaalka Bisha karanneed, 4-5-teeda Sannadka 2020-ka,  waxa la dhaqaajinayaa qodobbadii ugu dambeeyay ee la ansixiyey Sannadkii 2001-dii..

Xidhiidhka Labada Meere ee Jilboole iyo Meeraha illi-maqabatiga ahi waxay kulmaan 34-kii Sannadoodba hal-mar, laga soo billaabo Sannadihii 1914-15-kii, 1947-48-kii, iyo 1982-83-kii, waxa fursad loo hellayaa dheelitirka wadamada aduunka, nollosha dadka, Goboladda hadhku fuushan yahay ayaa hellaya iftiin, fulinta hawlaha ayaa dib loo hagaajinayaa ee u socday qaabka khaldan, hoos u dhaca dhaqaalaha, qiimaha ribada, maaliyada, qaababkaas meerayaashu waxay muujinayaan in ummaddu ay mari karto kacdoon labaad, ama in dib u eegis lagu sameeyo dhammaystirka billowgii hore.

Waxa la odhan jiray wuxuu sameynayaa arrimihii la aasay, qasnadihii qarsoonaa, dhinaca, awooddaha hoose, dowladdaha, xukumadaha iyo damaca in lagaga gudbi karo qaab xaddidan,  waqtigan xaadirka ah, waxqabadka dowladda waaweyn waxa baabiinaya khiyaamada, farriimaha jahwareerka ah ee intooda badan ka imanayaan shaqsiyaadka mucaarad ka ah,  waxaana la arki jiray awoodo badan oo dabiiciya oo u qulqulaaya heer hoose, marka ay xaaladdu dhabaqdo  dad badan waxay ka ku war-helayaan, dhinaca hadhku ka saaran yahay dowladnimadooda, daryeel la’aanta ayaa fursad u siineysa in ficil la sameeyo.

Ugu danbeyn, qof waliba waxa uu iska xil-saarayaa masuuliyadda sidii loo xakameyn lahaa waxyaabaha wiiqaya qaab-dhismeedka dowladnimo, taasoo hore loogaga soo bartay waayo-arragnimo, xirfaddaha maamulka, sidoo kale, waxa si  wadajir ah loogu dhaqaaqayaa qaabkii loo wanaajin lahaa xidhiidhka wadamada daraska ah, gudaha iyo dibadaba, waxa jira qaabab badan oo aynu ku gor-gortami karno, ku illaalin karno, heerkan aynu gaadhsiisan nahay

Meerayaasha Cir-jiidh iyo Jilboole Sannadkii 1802-kii, waxa laga hawlanaa shaqooyinka dhisitaanka qaab-dhismeedka, agabka, xaqiijinta miisaaniyada, Sannadkan waxa uu ku jiraa Burji arliya ah ee Dallow, waxa la odhan jiray waxa awooda la saarayaa tayeynta hawada, dhinaca xukumadahana waxa waxa uu awooda saari doonaa qalabka miiisaaniyad, waxa xakameyn doonaa wixii saameyn ku yeeshay hirarka hawada, hirarka wayfiska taawarad, xisaabaadka isgaadhsiinta, shabakada xuubka caarada ee Internetka, isgaadhsiinta dibada, diyaaradaha, diyaaradaha xamuulka, satellites iyo waxyaabaha shaqada ku leh hawada sare, tayeynta hawada, wasakhowga hawada, iyo in dib loo hagaajiyo khasaarihii ku yimid deegaanka, wacyi galinta,

Marka la tayeeyo wacyi-galinta ogaanshaha xididada jidhkeena ee ku saabsan qaab-dhismeedka, dhaqaalaha, maalka, iyo waxayaabaha kale ee jidh ahaaneed, waxa la ogaan doonaa fikro badan, waxa la arki doonaa hawo khal-khal galinaysa xaqiiqada isbarbar dhiga  jidhka, nafta iyo ruuxda. waxa si dhab ah loo arki doonaa tayeynta dareenka fikradahaas, gaar ahaana, tayeynta jacaylka ka soo baxa qalbiyada waxa uu badellayaa qafkasta hab-nolloleedkiisa,  iyo waaya-aragnimadiisa.

Waxa la odhan jiray marka uu hello tamar Burjiga Dallow, Waxa la odhan jiray, waxa wakhti lagu hawlan yahay habkii dib loogu dhisi lahaa xeerarka iyo qaab-dhismeedka nidaamka dowladnimo, qaab-dhismeedka hagayaasha, hab-dhaqannada, dabeecadaha, qaababka dareenada fikradaha,  arimahaas oo dhan ayaa dib loo qiimeyn doonnaa, waxyaabo badan oo ah qaab-dhismeedka dibada iyo gudaha ayaa lagu sameyn doonnaa xog-ururin, qiimeyn, iyo fallaqyn  lagu sameyn doonnaa.

Bisha Daallalo 8-deeda Sannadka 2020-ka, Kulanka labada meere ee Cir-jiidh iyo Dayaxa waxay kuwada kulmi doonnaan Burjiga Baciidka ah, waxa la filan jiray in nidaamka dowladaha ay ku yimaadaan shaqo la’aan. Runtana Allaa Og.

Bisha Todob 25-keeda Sannadka 2020-ka, Meeraha Mariikh iyo Dayaxa ayaa kulan wada-xidhiidh ku dhex marayaa Burjiga Baciidka, waxaana la odhan jiray hadallada tiraabta ah ee sida fudud loo yidhaa ayaa saameyn yeesha, haddaba, waxa muhiim ah inta aan la sameyn jawaabta cellin, waa in la isweydiiyaa muuqaalka sawirka ka danbeyn donna muuqaalka uu bixin doonno, Runtana Allaa Og.

Bisha Seerma-weydo 5-teeda Sannadka 2020-ka Meeraha Mushtar iyo Meeraha Illi-maqabatayga ee kullanku kuwada-dhex mari doonno Burjiga Baciidka, waxaana la odhan jiray, xaaladda nolloleed ee qarsoon ayaa sababaysa in muddaharaadku sii xooggaysto, waxaana la arki doonnaa wax badan oo qarsoon, waxa si geesinimo leh loogaga hortagayaa shaqsiyaadka wajiyadoodu qarsoon yihiin, marka la xaqiijiyana waa la daaweynayaa.

Bisha Dirir-sagaale, 5-illaa iyo 6-deeda 2020-ka, waxa la fillan jiray in uu dhaco Dayax-madoobaad, kaasoo laga arki doono wadamo badan oo ka mid ah wadamada Yurub, Afrika, Aasiya, Ustareeliya, marka uu dayaxu gallo Burjiga Mataanaha iyo Burjiga Laabka iyo Qaansada, waxa la odhan jiray,  waxa su’aalo badan la iska weydiinayaa qaanka isgaadhsiineed, ama in badan ha’lagu hadlo amaba in yarba ha lagu hadlee, ama aad ha u muujiyaan ama ha dhalan rogaan runta, daacadnimadu waa imtixaanka qaabka wada-xidhiidheed, ha la sameeyo iswaafajin. 

Bisha Dirir-sagaale, 20-illaa iyo 21-deeda 2020-ka, waxa la fillan jiray Qorax-madoobaad, marka uu uu gallo Burjiga Xaar-walwaalka, waxa la odhan jiray, waxaa suuragal ah in qofkastaaba uu isku dayo in uu naftiisa u hurro  sidii uu u helli lahaa xoriyad amni, waa in la isku dayaa in la hello dheelitir cusub, waxaad amni hellaysaa marka aad xor tahay.

Bisha Samo-laho 4-illaa iyo 5-deeda 2020-ka, waxa la fillan jiray in uu dhaco Dayax-madoobaad, marka uu gallo dayaxu Burjiga Sardaan iyo Burjiga Biciidka, Waxa la filan jiray in dhamaan qalab loo adeegsado xidhiidhka illaalinta amnigu in aan la adeegsan, waa in laga feejignaada oo isha lagu hayaa xidhiidhka saaxiibtinimada iyo dareenka amniga.

Bisha Deyr-habis 29-30-keeda 2020-ka, waxa la fillan jiray in uu dhaco Dayax-madoobaad, marka uu Dayaxu gallo Burjiga Leebka iyo qaansada iyo Burjiga Mataanaha, waxa la odhan jiray, waxa muhiim ah in aan laga mashquulin waxyaabaha muhiim ah.

Bisha  Dambarsame 14-keeda 2020-ka, waxa la fillan jiray Qorax-madoobaad, marka uu ku gallo Burjiga Leebka iyo qaansada, waxa la odhan jiray, haddii aad hayso fikir weyn, gaar ahaan, waa haddii ay la xidhiidho ka hadalka diimaha, la tasho qofka kale oo ku siiyaa tallo yar.

Meeraha nasiibka wanaagsan ee Cir-jiidh ee ka tagaya Burjiga Biciidka ee u socdaalaya Burjiga Dallow Bisha Dambersame 19-keeda Sannadka 2020-keeda, halkaas oo uu ku sii nagaan doonno Bisha Dambersame 28-keeda, 2021-ka,  waxa la odhan jiray, waxa xoogaysanaya saameynta ay ku yeelanayso dadka qalabka isgaarsiinta casriga ah, awooda ciidamada cirka, dayax-gacmeedka, waxa kale oo isbadel ku imanayaa aaladaha korontodada.

Bisha Dambarsame 21-keeda 2020-ka xidhiidhka  dhex maridoona meeraha Mushtar iyo jilboole ee ku jira burjiga  Dallow, waxa la odhan jiray,  waa in wax kasta loo diyaariyaa qaab furfuran, aqbalaad iyo kalgaca

Qoraa:- Maxamed Faarax Qoti (Astrologist

ODDOROSKA NAYRUUSKA SANNADKA CUSUB EE 2020-ka

 

Eebaa iska leh garasho, cilmi iyo aqoon, isagaanay u sugnaatay xukunka kownkan, qadarkiis iyo maamulkiisa cidina lama wadaagto, duniduna waxay ku joogtaa amarka awooda Eebe, waxaanu ku tilmaamay Aadamihiisa intuu ku manaystay wax kooban.

Haddana aadamuhu ma’daayo saadaasha iyo odoroska mustaqbalka, waxaanay jeclaystaan in ay wax ka ogaadaan wakhtiga fooda ku soo haya ee la xidhiidha waayahooda, balse, umay fiirsan dhibta ku jirta ogaanshahoodaasi, sababtoo ah, uma-adkeysan karaan haddii ay xogogaal u noqon lahaayeen ayaamaha ku soo foolka leh noloshooda saamiga ay ku leeyihiin farxad iyo naxdin.

Balse, ku dhaqanka saadaasha xidiggaha waa mid ku saleysan qaab-nololeedka  bulshaweyntu ugu sahamiyaan beerahooda, xoolahooda iyo noloshoodaba, waxaana arrimaha saadaasha xidigaha wax laga weydiiyaa dad khibrad gaar-ah u leh arrimaha xidigiska iyo saadaasha, taasoo ay ku falanqeeyaan isbedelka cimilada, hawada, bad-maaxida, dowladaha.

Haddaba, waxa aynu malle aadame ku male’awaalno, Odoroska mustaqbalka saadaasha Sannadka Cusub ee 2020-ka, waxaanay odhan jireen, Dadka ku xeelka-dheer leh, cilmiga odoroska xidigaha “Waxaanu u eegnay Mooro, Meere iyo Maalin,”

Moorada Sannadkan 2020-ka wuxuu ku beegmay Moorada Nayruus Arbacaad, waxa loo nisbeeyo astaanta lixaad ee burjiga dabooje, waxay ku Aadan tahay muddada u dhaxaysa 23/8-22/9,  godadka dayaxu uu mara waxay ku leedahay  Koxdin-cawo  iyo Garbo dirir, waa xilliga madhtamaha xaggaaga, waa burji arliya ah, waana dhadig, habeenle ah, waa qabow iyo dheel engagan, jihadiisu waa waqooy.

Waxa loo eegaa xaaladdaha qiimeynta hawlaha, go’aan qaadashadda, caafimaadka, muuqaalka hawlaha waxqabadka gaar ahaan, xoollaha nool iyo beeraha, rabitaanka nadiifinta wasakhowga hawada,  nadiifinta deegaanka, isku xidhnaanshaha xidhiidhka saaxiibtinnimo, isticmaalka feejignaanta iyadoo la isku dayaayo qiimeynta waxyaabaha kale, waxa laga yaabaa in ay ka soo gudbaan xadka wax badan oo aan macno’ba  lahayn.

Dhinaca Siyaasadda: waxa la saadaalin jiray in la arko isbeddelo siyaasadeed oo ku yimaadda habka hoggaaminta, qaab-dhismeedka dowladdaha madaxabannaan waxa dibaddaha kaga yimaadaan maamul ay wadaan wadamo kale, rumeysashada isgaadhsiinta, isla-weynida,  xilligaas marka uu billaabmo dhaqdhaqaaqaasi ayey u iftiimi doontaa hoggaamiyayaasha, waxaana haboon in ay ka foggaadaan danta gaarka ah, kana shaqeeyaan danta guud iyadoo ay wehelinayso dabacsanaan badan,  waxa kale oo la arki jiray, hufnaan iyo isla xisaabtan dhexmara hoggaamiyeyaasha dowladdaha, iskudhacyo badan oo ah dhinaca ciidamadan cirka, xidhiidhka hayaddaha dowladdaha,  kala sarreynta, dhaqaalaha, xukuumadaha, goobaha ay noloshoodu ay aadka u adag tahay, waa in la doorbidaa in la iska dhaafo wixii la soo dhaafay, lana jeexo dariiq cusub oo ah, dhinaca awoodaha xukumadaha iyo in la hello dareenka amniga.

Sidoo kalena, wakhtigan waxa la odhan jiray, dowladuhu waxay ku beegmaan xilli uu jiro kacdoon dowladdeed iyo iffafaalo carqaladeed, dhinaca doorashooyinka Sannadkan 2020-ka, waxa suuro-gal ah in uu jahwareerkaasi isku beddelo  daruuro  lama filaan ah oo wata ceeryaamo jahwareer oo sababa khilaaf,

Dadku waxay ku sugan yihiin wakhtigan xaadirka ah: Waxa lala xidhiidhiyaa in la taageeri doonaa soo saarista qaab-dhismeedka ka qarsoon bulshada, isla markaa loo iiftiimiyo wixii ka qarsoonaa si ay u ogaadaan, la arkee wadajir qarsoodiya, waxa laga yaabaa in ay saameysay waxyaabihii hore ee dad badani sameyn jireen, sababtoo ah, waxa saameyn ku yeeshay fikirkoodii ama aamuskoodii ay ka aamuseen aragtiyihii aan loo soo bandhigin bulshada xilliyadii la soo dhaafay, waxa furmi doonna albaabo badan oo si gaar ah u xidhnaa,  waxay taasi iftiiminaysaa ujeedooyin wanaagasan,  waa xilligii la isdaahirinaayey, cibaaddada iyo ficilladii wanaagsanaa ee ay baabiiyeen mugdigii hore ee qarsoonnaa.

Geedi socodka qulqulka iftiinkaasi waxa uu inoo muujin doonaa wadajirka bulshada,  waxaanay fursad siin doonataa awood wada-jirta in wax lagaga qabto wixii la arko, ha noqoto mid shaqsiyadeed ama wadareedba,  waxa laga yaabaa in awoodaas lagu tijaabiyo xeerarkii hore ee la jabiyey in lagu hagaajiyo,  ugu danbeynta, dhamaanteen waxa aynu ogaan doonaa awoodaha dhabta ee ku dhex-jira xidhiidhka nafteena iyo ruuxdeena, taasoo si wada-jir ah u feydi doonta caqabadaha dibada innaga haysata,  waxa iman doonta marka jihada quman lagu soo noqdo, in uu qofkastaaba ogaado in tamartii wanaagsanayed wax baabiisay, ayey aduunku dib uga faalloon doonaa, dhinaca xidhiidhka is-fahamka iyo  wacyi galinta.

Waxa kale, oo dad badani isku xil-qaami doonnaan in ay wax ka badelaan xassadka, iimaan la’aanta nafta iyo ruuxda. sababtoo waxa ay dhaawacaysaa dareenka xassiloonida, dareenka caddaaladda iyo dareenka garsoorka, waayo, waxa jira dad ficilladoodu kicin doonnaan dareenka dadka, waa kuwa sameystay dhismayaasha dhaadheer ee  lamaanaha  ah, sidoo kale’na,  dhalin yaro badan ayaa xooga saaraysa (sida caadaysiga ciyaaraha kombiyuutarka), had iyo goor arrimahaas waxa lagu gartaa dadka aan dhameyn "autistic."

Faraxa Dayaxa burjigan waxa loo eegaa Afartan waji ee kala ah:-

wajiga koowaad:  Safarka-hawada, wax is dhaafsiga, qorayaasha, buuggaagta, karaaniyayaasha, huga, ganacsiga, ka-ganacsiga qalabka wax lagu qoro, aftahannimada, garaadka,  maan-galnimada, dhalinyarada, taariikhda, nadaafadda, neerfaha, Neefta, dabaylaha, hadalka, luuqaddaha, waraaqaha, qoraalada, tifatirida, fariimaha, xayeysiiska,  wacyigalinta, fariimaha waraaqaha, seenyaalaysiga, isgaadhsiinta, teebabka, macdanta meerkuriga (biraha), gaaddiidka,

Wajiga labaad :-  Muqaddasnimada, Jahwareerka, jabka, waxyaabaha qallafsan, cabitaanka maan-dooriyaha , khiyaamada qotoda-dheer leh, musuqmaasuq,  af-duubka, sumowga badaha, fikraddaha khiyaaliga ah, xasilooni-darro, waxa qarsoon, kala-diridda, riyada, badaha, qoob ka ciyaarka, qiiqa, hantiwadaagga, debacsanaanta, xaddeynta, xijaabka, biyaha, Hillowga , dib u habaynta, hadafka, isbedelka, farshaxannimada…

Wajiga saddexaadna:-  Shuuciyadda, dabaaldegyada, rajada, kuliyadaha, ammaanta, maxkamadaha sharciga, xeerarka, dhakhaatiirta, ballaarinta, cagaha, Kaamamka xoolaha wadamada shisheeyaha, gluttony, grand, kaftan, damaca badan, joviality, waaweyn, nasiibka, codka dheer, sixirka qotoda dheer leh, baayac mushtarka , mudnaanta, maal-qabeennimada, goobaha lagu cibaadaysto, falsafadda, wacyigalinta, sharafka, aqoon yahanada,  wadaaddada, faa'iiddada, qudbooyinka, diinta, cilmiga waxbarashada noollaha,  gaadiidka bada, guusha, safarka, safarka dibada, runta, xigmadda , bawdyaha, sharciga, maxkamadaha iyo cadaaladda, daabacaadda,

Wajiga Afaraadna :- Dheel-dheelka, maaweelada, farshaxanka, quruxda, jacaylka, guurka, qoysnimada, haweenimadda, dharka dumarka, dhaqanka soo jireenka ah, rayraynta, riyaaqa, faraxa,  galmada, lacag, music, wadanoolaanshaha, xidhiidhka, isdhexgalka bulshada, xarumaha bulshada, bulshooyinka, quruxda labiska, haweenka, iskaashiga, wixii hore,kaftanka, Macsiyada, qoysnimada, caddaaladda, shaashaarida, naxaas ah, nac-naca, qoob ka ciyaarka, rabitaan, daadka, qoolleyda, dhagaxyo sumurud la yidhaahdo,  ubaxa, canabka.

Dadku waxay ku sugan yihiin wakhtigan xaadirka ah: waxay noqdaan dadku kuwa digtoon, shaqo adag, xishoo badan, wax-tar leh, daacad ah, qabow, Aamin, nadiif ah, oo leh himilo mustaqbal, maskax-furanaan, wax fahmi kara, oo leh karti, dareen feejigan oo xad dhaaf ah, isla markaana si halis ah wax u lafa gura, macquul ah oo ku wanaagsan abaabulka, nidaamka,  laakiin sidoo kale dareema cidhiidhi maskaxeed, xisaabtan, xajiimeyn, wer-wer, cabsi, la cadaadiyo, qabow ama kullul.

Dhinaca Awoodaha wuxuu si gaara u khuseeyaa: in dusha laga eego shaqo-wanaaga, habka iyo dariiqa loo maro nidaamka shaqada.

Arrimaha Gaarka ahna: Farshaxanka dhadhanka, jacaylka, dareenka, qiimaha-dumarka, dareenka-dheer, farshaxanka shucuurta akhlaaqda iyo dhaqanka bulshada.

Wuxuu jecel yahay: Amarka, saxsanaanta, fikirka, cadeynta, isku-gaynta, talo-bixinta, dahabka,  axdiga  ujeeddada, qiimeynta dadka kale.

Wuxuu neceb yahay:-  Waxyaabaha aan la kala saari karin, hawl-galka, xag-jirnimada, dhexdhexaadnimada, fudeydka deg-dega ah, dayaca nafta, doqonnimada.

Dhinaca shaqada waxa loo nisbeeyaa rumaysashada nafta, ogolaansho la’aan in lawada shaqeeyo,  amar dabagal ah in lagu sameeyo waxyaabihii la aassaassay..

Xirfaddaha:- Xisaabiyayaasha, xoghaymaha, qorayaasha, saynis yahanada qalabka casriga ee lagu shaqeeyo,  kalkaalisooyinka, dhakhaatiirta.

Oogada jidhka aadamahana wuxuu ku leeyahay:  Jidhka waxa lala xidhiidhiyaa xiidmaha,Cudurada: Hargabka,  oof-wareenka , daal ku yimaada habdhiska neefsashada, shilalka ( Inta badan soo noqnoqota,  laakiinse wax-yeelladeedu fududahay) 

Midabkana wuxuu ku leeyahay: bunniga, midabka badda, dooga, huruudda . tirooyinka wuxuu ku leeyahay tirada saddex iyo shan. Macdantana: Dhagaxaanta birta ah, jiimstoonka, safeeriga, cusbadda, macdanta dareeraha ah, meerkuriga, ciida.

Mandaqadana wuxuu ku leeyahay wadamada: Dalalka Greece, Turkey, Brazil, Caribbean, Uruguay,  Galbeedka hindiya,  mareykanka Yugoslavia, Mesobotamiya, Caasimaahana wuxuu ku leeyahay:  Paris, Boston, Athens, Lyon, Corinthia, Heidelberg,

Xayawaanka: Eyda, bisadaha iyo dhamaan xayawaannada oo dhan, Cuntadana: Khudaarta, Xididka dabacasaha, Baradhada, Liinta, Midhaha laqalajio, waxa ugu fiican in la cunno cuntooyinka faa'iidada leh, khudaarta cagaaran ee tayaddoodu wanaagsan tahay, sida, saladhka. Geedahana: Dhirta, Beenyada, Khamuunta, Mara-boobta,  Lowska, Ubaxa ka baxa dooxyada, ubaxa midabada badan, dacarta,  gaar ahaana kuwa buluuga iyo huruuda, . La soco ……….

Qoraa:- Maxamed Faarax Qoti (Astrologist)    

Garbo Diiri Nin Daguugan Ma’weydo (Q/3-aad)

Bal u soo noqo suurada kale ee ku jirta suuratul SUMUL, Wa’nufikha fi’suuri fasaciqa man fisamaawaati wal’ardi, fa’nufikha fiiyhi’ukhraa, fa’idaahum qiyaamun yandiruun, fa’arshaqatil ardi binuuri rabbihaa, wajiiha bina’biyiina washuhadaai, faqudiya baynuhum bil’xaq, fasiiqaladiiyna kafaruu ilaa jahanama waladiina aamanuu ilal janati,” 

Maxay tahay labadaa aayadood sidaa isku waafajinaysaa, mid aakhirka marka dunidu dhamaanto sugaysa, iyo mid ka sheekaynaysa marka  Ninku” qofku “markuu dhinto waxa dhacaya, in arinku halkaa ku dhamaanayo.

Waxaanu intaa raaciyey:- “ low kaana minal muqarabiina farrowxu warayxaanu, minalasxaabul yamiini, fasalaamu laka asxaabul yamiin, wa’inkaana minal mukadibiina daaliina fanasulun min xamiimi”

Meeday, labadaa Aayadood miyey is khilaafsan yihiin, ma taqaaniin tafsiirkooda, ma garanaysaan, ju’hallaad tihiin, ma’ogodin, been baad iibsanaysaan ganbada cad ee aad carabta ku dhawrtaysanaysaana anaga nagu khaldi maysaan, dadkani dad muslima weeyaan, Illaahaybay yaqaaniin, nabigiisiibay yaqaaniin, meesha iyo waxay u socdaan iyo waxay doonayaan bay garanayaan, na dhakri maysaan, caalamka islaamka ayaanu ka mid nahay, waxaanu u ognahay ayaanu ugu dulqaadanayaa islaamka daraadii, cadaawad risiq gooyn, risiqii illaahay noo qoray ayey naga xaasidayaan,  xoolahayagii iibsan waayeen, intaas ayaanu diyaar ugu nahay inaanu ugu dulqaadanaynaa xadhiga noo xidhan ayaanu ugu dulqaadanaynaa, “  watama sakuu bil xabli laahi jamiican” intaas ayaanu ugu dulqaadanayanaa.

Markaa hanagu kalifina in aanu idinka tashano, ma idiin naqaano, ma idiin ogin, ma idiiin ictiraafsanin, inaad Diintayada ka tihiin masuul, inaad Diintayada taqaaniin, waxaanu idiin naqaanaa Murtisiqa, irtisaaqaysa,

Waxaan leeyahay Sheekh caliyow adaa dadkaa u madaxa’baa la yidhi, Casuumadbaan kuu fidinayaa anniga iyo wasiirka diinta martiqaad kuu fidinayna ee noo kaalay, wixii aad doonayso soo kaxayso raggaaga cidaad cilmi bidayso iyo kaad caqli bidaysaba soo kaxayso, labadayada oo qudha ayaa kuu imanayna, aynu Niqaasno Diintan, oo waxay tahay iyo waxa Illaahay ina siiyey iyo waxa Nabigeenii Muxamed (CSW) inoo keenay, haddaad dhab idinka tahay Diinbaanu wadnaa, intaas baan ku dhaafayaa arrintaasi.

Waxa uu u guda-galayaa qodobkiisii labaad waxaanu yidhi:- Waxaynu nidhi, waxaynu dalkeena ku dhisaynaa nidaamka la yihdaahdo, Dumuquraadiyaddi, kaasoo caalamku isku raacsan yahay, inuu yahay Nidaamka qudha ee dadka qaataa xoriyad taama iyo ismaamul taama uu ku noolaan karo, wuxuu haddaba u baahan yahay Nidaamkaasi, in la barto sida loogu dhaqmo, oo aan xoriyadda uu balan qaadayaa si xun loogu dhaqmin loo isticmaalin, kuwa xukuummadda hayaana aanay awooda loo dhiibay ku talax-tagin, oo xadka  Dastoorka iyo sharcigu u xaddeeyeeen aanay dhaafin, siday  Digtaatooriyaddii Siyaad Barre u dhaaftay.

Taas sida qudha ee lagu gaadhi karaa waxay tahay, in la hello shacbi feejigan oo xaqiisana yaqaana, xurmadda xeerkiisana yaqaana, xeerku ma’aha xeer waxna ma xukumi karo faa’idana ma yeelan karo, haddii aan dadka xeerkaa dhigtay aanay xurmeyn.

Shacbiga sidaa fahmay ee xeerkaa qaata ee xurmeeya ayaa garsoore xaqa iyo baadilka kala qeexa noqon kara, qof wal oo muwaadin Somaliland ihiba waxa uu xaq leeyahay, xorriyatal-qawl iyo inuu rayigiisa baqo la’aan iyo xeebasho la’aan uu ku soo bandhigo oo uu ku sheego.

Cid aan shacbiga ahayn oo xaq u leh, xukuummad ha noqoto, ama xisbi ha noqotee, ama qof ha noqotee, cid xaq u leh oo ku xukumi karta, qofna rayigiisa inuu wanaagsan yahay qofna rayigiisu xun yahay ma jiri karto, shacbiga ayaa xaq u leh, dadkiina halkan iga dhageysanaya ama hadhow raadiyaha iga dhageysanaya ayaa xaq u leh, ayaa ah in ay rayi walba dhageystaan, oo sidii hargaha loo kala fanashi jiray u kala fanashtaan, qofka uu u arko inuu dan u yahay, oo dalkiisa lagu waddi karo ay ayiddaan, oo ay codkooda iyo  taladooda siiyaan, masuuliyad yar maaha taasi, waa masuuliyad weyn-weyn.

 Idinka weeye waxa kala xukumayaa, idinka weeye waxa inoo doorayaa meesha aynu mareyno iyo halkaynu u kacayno iyo dariiqa aynu raacayno, idinkaa inoo kala dooraya, markaa waa in la hello shacbiga Dumuquraadiyaddi ma socon karto, mana meel-mari karto, hadduu aanu jirin shacbigaas maskax-diisa maalayaa, ee kala xukumaya wixii xun iyo wixii san, wixii meel-mar ah iyo wixii meelmar ahayn, haddii shacbigaa la waayana Dumuquraaddiyadii ma jirayso, haddii Dumuquraaddiyadii la waayana, waxay noqonaysaa markaas, rayiga in inyari wadato, oo kii Af-weyne oo kale ah la innagu qasbo, oo markaynu diidnana xasuuqaas shalay dhacay barritana dhaco ka fiirsada.

Sidee-buu rayi cilmiyeysan oo la soo miisaamay, oo la soo saxartiray loo soo gaadhsiinayaa, oo looga dalbanayaa inay ayidaan ama ay aqbalaan, masuuliyaddaas waxa iska leh Axsaabta siyaasiga ah ee aynu leenahay maanta ha la dhiso.

Asxaabtaasaa madaxdoodu iyo gudiyadoodu iyagoo ka soo ka soo fikiray   Porgramadooda, oo aaraaradooda iyagoo soo buusha-bixiyey, hor-dhigaya shacbiga Somaliland.

kaasoo ay porograamada ay mooddaan in dantooda lagu gaadhayo ay doorran doonaan, oo ay aqbali doonnaan, taageeradoodana ay siin doonnaan, sidaasaa xornimadii shacbigu haystay ku meel’mari lahayd, oo ay  ku joogi lahayd si aanay fowdo ugu noqon tororogtii  makhaayadaha, ee ay noqoto mid ku jihaysan Programo dhisan iyo aarraa cilmiyeysan.

Waxa uu u soo daadagay qodobkiisii saddexaad waxaanu yidhi:- Dowlad-nimadda iyo nidaamka aynu ku dhisayno somaliland ee aannaan cidna ku xumaynayn, ee aynu Danteena iyo Diinteena iyo Duunyadeena u dhisanayno, ayaa waxa aad mooddaa inuu ku yahay, dadkii reer soomaaliya la odhan jiray, bir adag oo ay liqi kari waayeen, waxa aad mooddaa halkay dantooda ay ka  maamulan lahaayeeen, dadkoodana ku heshaysiin lahaayeen, dalkoodana ku dajin lahaayeen, inay iska dhaafeen, waxa qudha ee ay ku mashquulsan yihiin, ka maanta jooga ee Madax-weynha sheeganaya iyo kuwii ka horreeyeyba sidii Somaliland loo dabri lahaa dadkeedana la iskaga horkeeni lahaa, caalamkana six un loo tussi lahaa.

Wuxuu C/qaasim xamar ka dhisay Dowlad dalkii uu af-weyne xukumi jiray oo dhan oo ay ku jirto Soomaaliland uu u yahay Madax iyo Dowlad, manaasibtii ugu waaweynayd dowladdan wuxuu ku taxay, Dad reer Somaliland ah, oo beello miissaan iyo magac leh ka soo jeedda asagga oo ay la’ahayd, in manaasibta  ragaasi  qabtaan ay reer Somaliland kala fidnayn doonto, oo kala kaxayn doonto, kuwii kaa horeeyey, oo sidaasoo kale iyana yeellay, wax fidmo ah oo Somaliland ay ku kala rideen ma jirto, kuwa maantuna, wax fidmo ah oo ay inna galiyeen iyo wax daana ah oo ay innoo geysteen, maanso-booli ay dibada ka toocsanayaan oo qudha mooyaane, oo aanay wax ay innagu yeelayaan iyo wax ay ina yeeli karaan aanay jirrin.

Assaga ayaa Jaalle C/qaasim wax is yeelay, oo maanta sida uu uga qaawan yahay taageerro iyo ta’yiid ugama qaawanaadeen, hadduu fikraddiisa ku koobo daaweynta iyo dajinta dalkiisa, oo uu lixda mansab ee kaga khasaaroobay raga reer Somaliland ah, uu siin lahaa, beelaha maanta ka soo horjeeda ee Raxan-weyn,  Maruursade leh, ee Abgaal leh, ee Mareexaan leh, ee Ogaadeen leh.

Maanta kumuu jireen cidhiidhiga uu ku joogo xamar iyo hudheelada issaga iyo raggiisu ku dhuumaalaysanayaan, waxaan usoo jeedinayaa Jaalle C/qaasim innuu xusuusto maah-maahdii Soomaaliyeed ee odhanaysay, “Awr kaaga ayaannu kuu rarrin nimaan kulla furri doonin” magaca aad hayso si kastaba ha ku yimaaddee, ee aad qaadatay, masuuliyad cullus ayaa la socota, waxaan kugula talinayaa in aanad noqonin, “Habartii xaabad qaadi karri weyday ee tidhi qoryo kale iigu kordhiya”.

Inta aad Dalka aad wax ka qaban karto, ee awooddaada iyo arrinkaagu gaadhi karro wax ka qabbo, hadday kaa dhabtahay soomaaliyaan u danaynayaa, oo aad tanteeda waddo,  annaga Somaliland baa’nalla yidhaahdaa, haddaad xubnaha Dowladdaada oo dhan ku taxdo rag u dhashay Soomaaliland, wax faa’iido ah oo ay kaaga keenayaan Somaliland ma jirto, wax daanno ah oo ay Somaliland gaadhsiinayaana ma jirto, inta sidii ragii kaa horreeyey waagu kuugu dul-baryin, sida iyagaba uu ugu dul-baryey, inta aad Dad tashaday illaahayna la qabtay,  oo arrintoodii dhameystay, inta aad xin iyo xaasid la daba’liicaysay, u jeedso waxa ay danta Soomaaliya tahay,  oo ka fikir waxaad u qaban karto Dalkaaga aad u madaxda tahay, annaga nooma tihid madaxee.

Annagu haddaanu nahay reer soomaaliland waanu ku wareersanahay, fahmina kari weynay, waxa ninkii madax ka noqda Soomaaliyaba, wuxuu  Somaliland  ugu jahwareerayo  waanu fahmi laanahay, waxaynu ahayn laba dal oo is raacay, israaciina idinka reer soomaaliya ayaa baabiiyey, ayaa xasuuq iyo xisdi iyo cadaalad darro iyo dhac iyo boob ku baabiiyey, waxaanu idin daba sidnaa ma jirto iyo wixii na gaadhay waxaanu idinka sheeganaynaa ma jirto, waxa idinka na’kiin daba wada haddaanay ahayn bixiso, oo aan Illaah ka wadin meesha dhexdeena miidamada ka dhex-dhacda “geesi malafsi bartay iyo doqon millantay” haddaanu Illaah ka wadin, waxaan idin leeyahay, ka waantooba oo waxaydaan heli Karin,  oo in mar-danbe xamar naga xukuntaan, ha ku wareerina, oo haku riyoonina.

Waxa uu guda-galay qodobkiisii Afaraad, waxaanu yidhi:- In dhaweyd waxa naga fajiciyey, siday Qaramadda middoobay u dhaqmayaan iyo colaada aanaanu ka kas’banin oo aad moodo in Somaliland lagula kacayo,  siddee’tamaadkii markii faqash Dadkan ay gumaadaysay ee ay xasuuqaysay ee ay dhaca iyo dhibaatda u dhameynaysay madaxda qaramada midoobay ee dhowrida xuquuqda binu aadmiga ka masuulka ah.

Maalin qudha eray hiil ah ama ka hortag sharci darradaa la inagula kacayey, qaramadda bidoobay lagama maqal, aduunka intiisa kale sidaas oo kale ayuu u daawanayey, oo nimankii waxaa inagu falayey ee madaxda ka ahaa, oo lagula saaxiib ahaa, oo lagu jeclaa, oo lagu watay,xitaa markii 1985-kii  nin madax-weyne ku xigeena, oo markaa  wasiiru difaac ahaa, uu washiton uu ku joogay booqasho rasmiya, uu shir jaraa’id ka qirtay, oo waliba aad mood inuu ku faanayey, inuu isagu bixiyey uu ka qirtay amarkii Hargeysa lagu dumiyey ee dadkeedii lagaga  caydhiyey,  Jaraa’id ha ahaato ama dadkii ama dowladdii uu martida ha ahaayeene, wax-ku yidhi balaayaad qiratoo wax xunbaad sheegtay may jirin, sacab ayaa  loo tumay, carrab oo dhamina lacag bay la daba joogtay Maxamed Siyaad Barre,  lacag  uu kayd uu ku sameysto, oo uu hub ku siisto, oo uu inagu laalayo oo uu inagu gubo, oo uu inagu gumaado.

Hadda intaasoo dhan soo dhaaf, wax tagay weeye, wax aynu kaga ciil qabnaa ma jirto, markaynu is nidaaminay ee aynu dowlad dhisanay, ee aynu soo saarnay xabaalihii jamaaciga ahaa ee dadkii la xasuuqay lagu aasay, iyagoo kumanaan iyo kumanaan gaadhaya, madaxdii qaramada midoobay wey diideen inay sida caalamka kaleba  ka yeelaan, oo la baadho oo laga sameeyo war-bixin iyo shay baadh in lagu ogaado dadkaasi waxay ku dhinteen.

Sharciga uu qaramada midoobay ku dhisan yahay, kuma jirto inay dowlad ictiraafaan, kumana jirto mid ictiraaf doonaysa inay  hor-istaagaan , macnuhu waxa weeye mana-ictiraafi karaan dowlad uma diidi karaan dowlada ictiraaf doonaysa,   nasiib darro, taa weeye tay maanta ay Somaliland ay kula kacayaan, ayaga oo leh waxaanu difaacaynaa wadan  soomaaliya la yidhaahdo, oo aanu  midnimmadiisa iyo siyaadadiisaba  badbadinaynaa, ma’oga madaxda Qarammada Midoobay magaca soomaliya la yidhaahaa meesha uu ka yimid, dalka soomaaliya waxa weeye, magacii la odhan jiray mustacmaradii uu Talyaanigu haysan jiray, markii danbana noqotay dal uu qaramada midoobay gacanta ku hayo, taasaa soomaaliya la odhan jiray, anaguna taas waanu u  ogolnahay wada jirkeeda iyo siyaadadeedaba,  waxa  la iska indho-tirayaa waxa weeye, dadkii uu Maxamed Siyaad Barre xukumi jiray waxa uu magaciisu ahaa Soomaali Republic, waxaanay jamhuuriyaddaasi ka abuurantay, israac ay israaceen laba Dal oo la kala odhan jiray Somaliland  ta kalana la odhan jiray Soomaaliya oo isu-tagoodii la baxay ahaa, Jamhuuriyadda Soomaaliyeed “ soomaali republic”.

Cadaalad-darro badan oo gaadhay dadkii somaliland daraadeed  ayaa keentay, inay  israacii ka noqdaan oo xoriyadii ay Ingiriis ka qaateen 1960-kii,  la soo noqdaan oo xadkii ay isticmaalka ka dhaxleen,  ee charteka AOU- du ka dhigay, mid aan la badali Karin, ay dib ugu noqdaan  oo Dowlad’nimadoodii, dib ugu dhistaan,  gartaas waa ogolnahay sharciyan  inaanu ka garrano, laakiin in la is’diidsiiyo oo laga dhigo wax aan jirin, magac aannan  waligayo yeelan in guudka lanaga saaro ma’ogolin, mana yeelayno, geeri ayaanu ka dooranaynaa,.

Arintaas  dooda nooga socota carrab  iyo qaramada midoobay,  wallow aanay noo caada ahayn inaanu ku dhaqano waxa loo yaqaano “Microphone diplomacy “ haddana shacbigu wuu ka warqabi doonaa wuuna la socon doonaa meesha ay ku soo gunaanadato.

Ka dibna, waxa uu ku soo af-meeray ujeedada khudbadiisaas, dardaaran, waano, dhiirigalin iyo in hadafka hiigsiga himilada lagu gaadhi karo, tacab iyo tallo-wadaag, waxaanu yidhi:- Ugu danbeyn, waxaan jecelahay in muwaadin waliba ka fikiro, waxa ujeeddadeenu tahay iyo bar-tilmaameedka geeddigeenu ku socdo, maanta 10- sanno oo aynu madax-bannaanayn, 10- sanno oo aynu madax-bannaanayn ayaa loo dabaal degayaa, 10-kaa sanno wax aynu ku faani karno ayaa inoo qabsoomay, Africa oo dhan kaga tilmaaman yahay, Deganaansho, Nabad kuwada noolaan, iyo haynteenuba hayaraatee sinaan aynu ka simanahay in Gaajada iyo Guul-darrada Africa badan keeda haysaa aynu ka badbaadno, 10-ka sanno ee socda maxaynu rabnaa inaynu gaadhno, oo aynu u dabaal-degno, anigu ma’idinla joogi doonno, maalinta ay 10-sanno ka hadhay ee ay Somaaliland 20-jirsan doonto.

Waxayse hawadaydu I’tusaysaa, in haddaynu ragamadeeda yeellano ay Hargeysadani maalintaas loo dabaaldegayo 20-sanno in aanay noqon doonin ta maanta aynu joogno ee ay noqon doonto mid Daarihii dhaadheeraa ee Imaaraadku ka dhisan yahay, xassaasad beena maaha ee waa wax suura gali kara hadaynu raganimaddeena yeelano, dadaalkeeda iyo tacabka ay u baahan tahayna la nimaadno, waligeena haddaynu nahay reer Somaliland dadka wallaalaheena ee Africa inagula nool waynu iska bidiy jirnay, iska  bididaasi may ahayn mid aynu Aadamaha wax dheer nahay.

Nabi Aadam ayaa wada dhalay 9-bilood ayaa lagu wada dhashay, magtooduna waa wada boqol oo waynu wada simanahay, waxa la is dheer yahay, waxa uu Alle (SW) uu quraankiisa inoogu sheegay, waxa weeye Caqliga Xirfad Ilbaxnimo iyo Tallo-wadaag, haddaynu Tacab iyo Tallo isku keeno, Caqligii iyo Xirfadii iyo Aqoontii waanu haynaa, waynu leenahay, waxa inaga maqani waxa weeye Tacab iyo Dadaalkii aynu inta ay bartilmaameed gudoonsano looguntado, bartilmaameedkaas la gudoonsaday sidii loo gaadhi lahaa.

waxa ay illa tahay Dadka halkan maanta illa jooga inay xasuusan yihiin, inaan dhowr jeer aan halkan ka sheegay, maaliyada kooban ee maanta haynaa ay tahay Shini u baahan in aynu beerano, oo beertaasi maalin walba sii fido, oo barwaaqo iyo badhaadhaha ay rabno aynu gaadhno, haddiise  shinidii la beeri kahaa haddii maalin walba la qadhiidho, kii qadhiidhayna wax qadhiidhkaas wax uu u tarayaana ma jirto, beertii soo bixi lahayd ee lagu badbaadi lahaana way lumaysaa, waxaan barri dhaweyd dhisay Guddi la yidhaahdo, dabargoynta Musuq-maasuqa, uma aan dhisin Guddidaas in cid lagu xumeeyo, umana baahnin maanta is xidh-xidh iyo is xumayntoona, shaqada ee laga leeyahay Gudidaas shaqadeedu waxa weeye, in aynu xaaraani-xaaraan tahay lagu baraarujiyo dadka, wixii loo dhiibtay waajibka saaranina ay tahay amaanadaas in loo dayactiro, oo qaranka amaanadaas loo hayo loogu daneeyo, nasiib-darro, tay Soomaalidu odhan jirtay, “Soo baxbaa la leeyahay oo ay sacabkay leefaysaa”, kuwii la xidhay wax-bay xumeeyeen lagu xidhay, kuwii bedalay ayaad moodaa, in ay markiiba halkii  kuwii laga qabtay ay ka bilaabeen.

Waxaanu intaa raaciyey:- Ma suura galayso in ammaanada Qaranku noqoto wax ninkii loo dhiibaa ku daneysto, sidaana ku gaadhi mayno barwaaqadaas iyo badheedhaha aynu rajeynayno, inaynu ku 20-jirsano, waxa isweydiin rabta, sidee lagu heli karaa Amaano, tacab iyo Dadaal dhaba oo dhamaan Miyi iyo Magaalo loowada guntan yahay, Dadkaa ay ka dhaadhici laadahay masuuliyada Qaranku in aanay ahayn wax lagu xoogsado, waxay ka lid-qabaan waxa weeye mushtamaciina Dadkiinan maanta halkan jooga ee Burco jooga ee Boorama jooga.

Waxa weeye, Mushtamac ay la nool yihiin ay ku dhex nool yihiin oo sidaa ay qabaan la qaba, haddii ay wallaalayaal bulshadeenu u aragto Tuugada Ceeb tahay, oo weynu kawada war-qabnaaye, ka ku dhaqmaaya lagu ceebeeyo, waa la ceebsan lahaa, wax inoo kala qarsoomi ma jiraan, wixii mujtamaceenu diidan tahay waa laga xishoon oo waa laga cabsoon lahaa, maanta kii tuuga ahaa waa fariid, kii Amaanada Ikhlaaska ku shaqeynayey waa Nacas wax ma’tare, wax ma’taransade ah, cid aynu Maxkamad saarnana wax ay taraysaa majirto, cid la xidhaa ama Dad la xidhaana haddaanu kii ka danbeeyey, ku xeebanin wax ay taraysaa majirayso.

Laba-Maayar oo hargeysa ka madax ahaan jiray oo maanta ku eedaysan Xoolo-Qaran oo maqan, waxay ahaayeen laba nin oo aan annigu doortay munaasibta aan u dhiibay, xurmo iyo xishoodna iga mudnaa, kumaan farxin xadhigooda.

Isagoo hadalkiisii sii wata waxa uu yidhi:- wallaalayaal, waxaan rajeynayaan in cadaalad kala kulmi doonaan xukunka, waxayse tahay runtu dhaqankaas aynu xamar ka soo qaadanay ee inaga reer Somaliland haddaynu nahay inoo ahayn xeer aynu ku dhaqano, illaa aynu wax ka qabano oo bulshadeena ka daweyno Guulaha aynu u baahanahay ma’gaadhayno.

Markaa reer Somaliland, waxaan u soo jeedinayaa, oo aan kula talinayaa in Xaaraanta Xaaraantimeeyaan oo Tuuggada Tuuggo ka dhigaan, Ammaano darrida iska waaniyaan, Illaahay ha inoo dhib-yareeyo halka aynu doonnayno inaynu gaadhno hawl yari iyo tacab.

Ujeeddooyinkeenu Riyo aynu ku Riyoonno ku imman maayaan, haddii ay suuro gasho oo 10-kan sanno ee soo socda aynu gaadhno meesha aynu rabno Dalkan iyo Dadkan ay gaadhaan, waxay noqon doonnaan Dadka u dabaal-degayaa maalintaas, Dad-dadaalay oo muruqooda iyo Maskaxdooda maalay oo  dhidid iyo hawl-karnimo ku soo hooyey, Daarahan dhaadheer ee aynu leenahay hargeysay ka dhismi doonaan iyo wadooyinka balaadhan iyo nimcadda aynu Illaahay ka baryeyno inuu inoo hirgaliyo oo inoo hawl yareeyo, dadkaasi ma noqon doonaan qaar sida maanta aynu nahay Dad 10: 00AM “saacadood” subaxnimo soo toosa, 12:00PM duhurnimana qaad u fadhiista, oo  labaddaa saacadood oo qudha shaqadoodu iyo dadaalkoodu iyo tacabkoodii uu ku kooban yahay.

Cabaade Nin la odhan jiray,oo Gabayaa ahaa ayaa wakhtigii dagaalkii isagoo dadka tirtirsiyaya wuxuu odhan jiray soomaali uunbaa taqaan seexo oo dhereg, wali tii’uunbaynu ku jirnaa, waxa ammaano darada iyo tuuggada iyo dhaca hantida qaranka waxa keena, waxa weeye, damaca aynu kuwada nool nahay, ee qof waliba uu rabo inuu maalintii walba makhaayada ka sheekeeyo iyo muqaylka,

Haddana uu helo laba mijood oo qaada laba Baakidh oo sigaara iyo Laba quraaradood oo Cocalla ah iyo casho, qaddo iyo quraac, iyadoo loo abtirin ayaa qof walba oo inaga mid ahiba uu rabaa inuu ku noolaado heerkaas, iyadoo illo sharciya ama tacab keeno lagu keeno aduunkaas laga fikiraynin laguna hawlanayn.

Wuxuu ina yidhi ;- Alle (SW) Qoomna waxa uu ku eedanyahay kama faa’ido iyagoo iyagu dhaqankood baddelo mooyaane, hadday balaayo iyo dhibaato ku jiraan Alle (SW) kama feydo dhibaatadaas ilaa wixii ay ku kasbadeen dhibaatada ay iyagu  iska daayaan, Hadday nimco ku jireena lagana qaado nimcadaasi illaa ay iyagu wixii nimcadaasi ku heleen ay iyagu iska qaadaan mooyaane.

Annigu sidaan idiin sheegay, Dabaal-dega labaatanaad idinkalama qeyb galayo, laakiin waxaan ku rajo weynahay inaan waddada loo marayo wax ka fallo, hawsha lagu gaadhayana wax ka habeeyo, waxa ay la jirtaa Qarankan Somaliland oo ragamadiisiina leh aqoonteediina leh, dadaalkaana leh iyo xirfad ay ku gaadhaana Alle (SW) wuu siiyey, waxaan idinku ducaynayaa oo aan Alle (SW) idiinka baryayaa, inuu ina gaadhsiiyo, shinidaynu beeran lahayn inaynaan qadhiidhanin, oo qadhiidhka ka dayno, in libta aynu jecel nahay tacabkeedii iyo tamarteedii la nimaadno, waxaan leeyahay taasi ha’saamaato oo ha’la hello.

Qoraa: Maxamed Faarax Qoti

mfqoti@gmail.com

Garbo Diiri Nin Daguugan Ma’weydo (Q/2-aad)

Qoraaga wanaagsan waa ka fahma waxa ay xiiseynayaan akhristayaashiisu, riyooyinkooda, cabsidooda iyo xoggaha qarsoon ee ay ku farxayaan, waxaanu dhiirigaliyaa wanaaga.

Hab-qoraaleedka wanaagsan waxa uu leeyahay qaab-dhismeed la raaco oo ah, sida gogol-dhig, duluc iyo gun-dhig, ayuu hadalka kiisa toolmoon ee la jeediyaana u leeyahay milgo, qurux, qiimeyn, qaab-dhismeed u qaabaysan,  aaraar, ubuc iyo af-meer.

Sababtoo ah, hadalku waa farshaxan u baahan in la saxartiro oo laga  fiirsado heerka awoodda erayada fariimaha uu xanbaarsan yahay in ay ku sar iyo jaan go;an yihiin, ujeedada aad doonayso inaad u  gudbiso dhageystayaasha, sidaa awgeedbaa, Soomaalidu ugu maahmaahdaa “Hadal aan fiirsi loo odhan iyo caano aan fiiqsi loo dhamin labaduba feedhahay wax yeelaan”,

Isla markaana, waxa haboon in la kala fahmo, hadallada af-waajiga ah, kuwa af-gobaadsiga ah, kuwa mutuxan, kuwa maldahan, hadallada hubantida ah ee ku salaysan xaqiiqada dhabta ah, hadallada habowga ah ee loo tiraabo sida loo faro ee ka tagan murtida iyo maangalnimada, sida Wasiir Ku Xigeenkii Wasaaradda Horumarinta Caafimaadka ee yidhi”, “Saddexdii qofba qofbaa waalan Dadka reer Somaliland iyo Madaxweynihii yidhi”, “Doqonimada iyo Dulqaadku waa walaalo”.

Hadallada xanbaarasan kalgacayl laga dheehan karayo fikir caqli galka ah oo ujeedadoodu wanaagsan tahay, kuwa wax tarka leh, kuwa caafimaadka qaba ee kobciya xidhiidhka iskaashiga wadanoolaansha bulshada, kuwa dahsoon, kuwa maangalka ah, kuwa xannafta leh ee abuura ficillada kakan, kuwa deel-qaafka ah, kuwa cunfiga leh ee hagaasiya abuurka fahamka nollosha, kuwa guud-mar ka’ah, kuwa garrowga leh iyo kuwa gunuuska ah,

Inkastoo, noollaha uu isku af-gartaan urta, haddana ma’laha awood dhawaaq oo ka badan dhawr xaraf, sida, marka geellu uu reemayo ama uu ololaayo ama uu dunuunucaayo, Adhiguna uu taahayo, Lo’duna ay dinnaahinayso, Farduhuna dannanayaan ama xaraabinayo, Dacawaduna ay xareedinayso, Waraabuhuna uu wishiirrirayo iyo haddii Libaaxu uu qawdhamayo ama uu gurxamayo.

Laakiinse, dadkuna waxa ay leeyihiin doob codka sifaysa oo leh onkod dhawaaq u gaar ah, oo u baahan hawo uu raaco, isla markaana, haysta taxane shaqallo iyo shibbaneyaal isku-xidha weedho leh ereyo cuddoon oo ay ku dhidban yihiin tiraab ku socota hannaan iyo habdhac toolmoon, sarbeeb humaag maldahan oo midhaha ku duugani ay xanbaarsan yihiin muuqaallo dhab ah oo la isku af-garto ama la isku fahmo, ayuu hadalka kiisa wacan ee la jeedinayaana u leeyahay qaab-dhismeed ka kooban, aaraar, ubuc iyo af-meer.

Araartuna waa gogol-dhiga hadalada dhaliya himilada guusha la hiigsanaayo midho-dhalkeeda, waxaana muhiim ah in la  soo bandhigto araar ujeedadeedu ku salaysan tahay mawduuca laga hadlaayo, oo ay ku ladhan yihiin weedho xiiso badan oo soo jiidanayaa dareenka dhageystayaasha, su’aalo lagaga jawaabo aarraa, weedho la xidhiidha odhaahyada dhaliya murannada,  hal-ku dhegyo, sheekooyin kaftan ah, ka dibna, isla markaad hantido dheggaha dheggeystayaasha, ayaa loo gudo-gallaa dulucda hadalka.

Dhibic ka mid ah dulucda hadalku waxa ay noqon kartaa baaq ama war qeexaya muuqaal wanaagsan oo macnihiisu aanu shaki ku jirin,  qodobo muhiim ah oo wax tar leh, kuwo wax ku ool ah,  kuwo la xidhiidha dhacdooyin dhab ah oo la taaban karo, sheekooyin dhacay oo aad u xiiso badan, kaftan ku saabsan aroos, xusuusasho gudoon wacan, hadallo qodobaysan oo macquul ah oo loo qorsheeyey nidaam wanaagsan,  xikmad, tusaalooyin,  baadhitaano iyo xogo la soo ururiyey, ka dibna, loo diyaar garoowbo inaad maqasho murannada fikradahaagii ama hadallo habow ah oo aan haysan meelnaba iyo kuwo aan ku jirin ujeedada hadalkaagii, gabo-gabaduna waa qodobo kooban oo ka hadla gunaanadka ujeedadaada iyo dardaaran.

Ka dib, marka uu dhamaado kulankaasi, waxa la sameeyaa qiimeyn guud oo ku saabsan qaabkii uu u qabsoomay kulankaas iyo wakhtigii loo qoondeeyey, in si fiican loo xushay ujeedadii laga hadlaayey ama in ay ku timid caqabad, iyo inay qaateen fariintii iyagoo xiiseynaya dhageystayaashu.

Gabo-gabadii dhibic ka mid ah qormadeenan waxaan u dhaafayaa in ay sidaas ku qiimeeyaan akhristayaashu, khudbaddii ugu dheerayd ee uu jeediyo Alla ha u naxariistee Madaxweynihii labaad ee Jamhuuriyadda Somaliland, Maxamed. X. I. Ciggaal, muddo haatan laga joogo siddeed iyo toban sannadood, khudbaddaas oo socotay laba saacadood iyo toban daqiiqadood.

Gogol-dhiga ujeedada nuxurka khudbadaas oo u qaabeysneyd afar-qodob, waxaanu yidhi:- Aftida Distoorka loo qaadayo ee aynu sugayno in ay dhowr iyo tobanka cisho ee innagu soo aadan inay ka dhacdo dalka Jamhuuriyadda Somaliland oo dhan

Nidaamka Dimuquraadiga ah ee aynu qaadanay waxa uu yahay iyo sida uu u hir’gali karayo, Somaliland iyo Soomaaliya dalkii la isku odhan jiray mar, maanta maaha ee mar walaaladeen ahaa waxaynu isku hayno iyo marinka garteena iyo ka hortaga gardarada ay maalin walba c/qaasim iyo ragiisu goor iyo galab ay inagu hayaan, Caalamku siduu u daawan  jiray, waxay  faqash dadkan iyo dalkiisa ku sameynaysay ee aanay dowlad  qudha ama nin qudha oo madax ah ama qaramada midoobay ee xaquuqda Bini’aadmiga ka masuulka ahi, aanay mar’qudha caddaalad-daradii la’ inagula kacaayey, xasuuqii, dhacii iyo boobkii la’inagu hayey, aanay mar’qudha daadafeynin ama canbaaraynin ama aanay eray qudha oo kulida ka odhan, ka daranee xabaalihii jamaaciga ahaa ee ay  kumanaan iyo kumanaan Qof, Odayaal iyo hawl yari lagu dilay ku Aasnaayeen, Qaramada Midoobay iyo Bulshada Caalamku ee kaleba ay ina diideen, inay arkaan oo ay ogaadaan oo ay wax ka qabtaan waxa meeshaa ka dhacay.

Ka dibna, waxa uu araartiisii ku bilaabay oo uu yidhi: Wallaalayaal, arrimahaa aan idin kala hadlay ee aan sheega intaanan ugalin, inaan wax idinka idhaahdo, arin aan filayo inaad maanta aan tabay’saan, arinkaas oo ah maanta oo kale halkan waxa soo mari jiray, Ciidamo hubkoodii sita oo aad ka daawan jirteen, sacab badana u tumi jirteen, Ciidamadaasi soo maridoodu caado uma aha Caalamka intiisa badan, waxa bilaabay oo ku dhaqma oo qudha Dalalkii Shuuciga ahaan jiray iyo inta Digtaatooriyada, sidii Madax-weyne Af-weyn oo kale ah, Sababta loogu dhaqmi jirayna waxay ahayd laba.

-Ta hore Argagxiso iyo Baqa galin lagu sameeyo shacbiga loo madaxda yahay ee aan raali ka ahayn Dadka Madaxda.

-Ta labaadna waxay ahayd in Caalamka dibada ee cunfiga lagula nool yahay oo ku dhoola tusto Hubka la haysto iyo xooga la leeyahay,

Maanta inagu hadaynu nahay Qarankan Soomaaliland inagu is Argagixin mayno, Is Argagixis iyo baqe isku xukumimayno, waxaynu isku xukumaynaa, kala raali ahaan iyo isu-maqnaan iyo isku adeeg   iyo walaalnimo iyo wanaag inaga dhaxeeya ayeynu isku xukumaynaa, markaa uma baahnin inaynu shacabigeena xoog soo dhex-marino suuqa soo marino oo aynu u tilmaano waxa haysan kara haday dowladooda ka hor-yimaadaan, waxa aynu ku dhisanahay oo ay Dowladan Dimuquraadiga ee Soomaaliland ahi ku dhisan tahay, inay iyadu shacabkeeda ka baqato,oo wuxuu doonayo yeesho, oo wuxuu ku raali noqonayo ku kacdo, oo ay ahaato tii ay iyagu Garab iyo Gaashaan u ahaan lahaayeen, maaha tii ay Argagxiso iyo Baqe iyo car’ila hadal lagu wadi lahaa, markaa arin kale ayaa  jirta iyana oo aan u baahneyn iyana inaynu suuqa soo marino Ciidamadeena, waxay tahay  Taasi Ciidamdeenu waxay xoog iyo Muruq iyo Macdan iyo Maacuun hayaan, Maalinta la is horroro ee la isugu yimaado Gollaha Qaran ee la is dhafoor’taabto.

Waxa uu xusuustay gudoon wacan, waxaanu yidhi:- Walaalayaal, Sacabkaa waxaan ka jecelahay in la idhageysto oo la fahmo waxaan leeyahay, ma’nihin Dadkii Af-weyne Durbaanada u tumi jiray ma’hayno habkiisii, waxaynu haynaa hab la isku-Af-garto la is Fahmo la is Wacdiyo, kaasaa maanta qiimo leh, Nin madax ah oo sacab loo tumaa qiimo uu leeyahay majirto.

Isla markaana, waxa uu dib ugu laabtay hadalkiisuu, waxaanu yidhi:- Sababta aynaan u soo marinaynin maanta iyo wixii ka danbeeyaba ciidamadeena, waxay tahay maalinta loo baahdo ciidamadeenu ku dagaalamaan dhulkeena, oo ay cadow ka diffaacaan, maalintaasay goobta sharafka ee la isku horrorayo, ay keeni doonnaan waxay xoog hayaan,  in suuqa laga sawirto, oo laga tirsado kow iyo laba la yidhaahdo marabno, ma suura galayso, ninkii ina damacsani ha ku soo talo galo, wax aanu og’eyn xooggeena iyo xadhigeena iyo xamaasadeena asagoo maalintaas oo qudha uu inaga horyimaado ku nixi-doonna oo ka fajaci doonna,  oo ka warreeri doona,  oo ay ka lib’heli doonnaan.

Ka dibna, waxa uu u soo degay dulucda hadalkiisii, waxaanu soo qaatay Aftida qaranka loo qaadayo, waxaanu yidhi:- Waxaan u dhaafayaa taas arintii aftida, ma’aannan fahmin, dadka diidan Aftida  waxa ay uga jeedaan diidmadaasi, maan fahmin, maaha Aftidu arin annaga iyo dowladda maanta dhisani ay soo saartay, ama soo bilowday, waxay ku sinayd 1991-kii shirkii Burco lagu qabtay ee lagu go’aamiyey inay Somaliland la soo noqoto madax-bannaanideedii.

Dal iyo Qarantoona ma jiri karo asagoon Dastoor lahayn, Dastoorna ma dhaqan gali-karro illaa shacbiga uu dastoor u yahay ay ansixiiyaan oo uu dastoor uu ka dhigto, guudka la idin kama saari karro wax-aydaan ogolleyn, wax idinku dastoor ka dhigataan oo qudha ayaa Dastoor idiin noqon kara.

Waxa uu ka jawaabay oo uu tusaale u soo qaatay war lidi ku ah sameynta Dastoorka qaranka oo uu maqlay, waxaanu yidhi:- Waxaan ka maqlay, warrar Burco inagaga imanaya inay niman waddaado –sheeganayaa innay yidhaahdeen Quraankaa noo Dastoor ah, oo Dastoor kale looma’baahna, waxaan idiin soo jeedinayaa oo aan idin tusayaa.

Caalamka Somaliland oo qudhi Muslim ma’aha, dowladdo badan oo waliba guuna oo muddo soo jiray oo muslim ah ayaa jira,  kuligood  mid waliba Dastoor ay ku dhisan tahay qaranimaddoodu ayey leedahay, inta baddan sida Dastooradaasi qeexayaan, ayuu keenuna qeexayaa, inay Diinta shacbiga Dastoorkan sameystay ay tahay Islaam, sharciga aan shareecadda Islaamka waafaqsaneyn ama sunihii Nabigeena (CSW) aan ku taxnaynina ka hirgalin Dalkaa Muslimka ahaa ee Dastoorka sameysanaya, sidaas ayaa dastoorkeenuna ku dhisan yahay Diinta xaniifka ah iyo sharreecada Muxamadiga ah (CSW), taas uma arko ay wadaaddadu ku hadlayaan inay tahay arrin Diin ku dhisan, waxayse tahay siyaasad loogu gabanayo Diinta ayadoo ay gaf ku tahay sharreecada iyo Qur’aanka iyo Diintii uu Alle (SW) innoo soo dejiyey, waxaan leeyahay Nimankaas Diinta sheeganayaa Juhallo weeye, wax ay Diinta ka yaqaaniin ma jirto.

Wuxuu Alle (SW) inoo sheegay in Diinta, maalin maalmaha ka mid ah wakhti la gaadhi doono, oo Diin oo’dhan faydi doonto, oo bani’aadmigu iyada u soo noqon doonto, maaha waxa lagu gaadhayaa taas,  ee ay diintani diinta caalamka u noqon doontaa, ma’aha gantaalada Binu’laadin uu caalamka ka qarxinaayo iyo Beenta ay Burco iyo Berbera iyo Boorama iyo Hargeysa ragga ganbo cad qaatay, xaaraan kaga soo gurtaan carabta oo ay yidhaahdaan agoon iyo Dad baahan baanu u geynaynaa, oo dabadeedna bakhaaro dhigtaan oo ku baayac mushtareeyaan, maaha kuwaas, kuwa Diintan cirka geyn doonna ee caalamka ku fidin doona, ma’aha kuwaasi, Quraankan Illaahay inoo soo dejiyey, oo ah kalimadii wixii jiray iyo wixii jiri doonna, wixii jira maanta, intaba kii yaqiinay uu soo qoray, Quraanka markaynu caalamka fahamsiino, ee aynu tusno, inuu yahay runtii kalimadii Illaahay u soo dejiyey inay caalamkan iyo banni’aadamkiisa iyo Adoomahiisa gaadhsiino, maalinta aynu taas caddeyno ee caalamka aynu tusno, ayaa Buugg wall oo kaleba baybal iyo tamuud iyo mid walloo kaleba, kan la isugu imanayaa, waxaan leeyahay raggaas ma taqaaniin Quraanka aad ka been sheegaysaan, ii fasilla ma’garranaysaan, waxa ay tahay Aayadda Quraanka ah ee ah.

“Laa’uqsimu bimuwaaqici najuum, wa’inahu laqasamu low taclamuuna cadiiymun, afabihaadal xadiisu antu mud’hinuun, watajcaluuna risqakum anakum tuka dibuun, falowlaa idaa  balaqatul xulquum, wantum xiina idin danduruun, wanaxnu aqrabu ilayhi minkum wa’laakin laa tubsiruun, fa’amaa in kaana minal muqarabiin, farrowxu warrayxaanu wa janatul naciim, wa amaa inkaana min asxaabil yamiin fasalaamun’laka min asxaabil yamiin, wa amaa inkaana  minal mukadibiina daaliina fanusulun min xamiimin watasliyatul jaxiim, inahaada la’huwa xaqul yaqiin fasabix bismi rabikala cadiiym”.

Bal u soo noqo suurada kale ee ku jirta suuratul SUMUL,…… La soco………

Qoraa: Maxamed Faarax Qoti

mfqoti@gmail.com