Sirta Noloshu Waa Fahamka Nolosha Qaybtii/ 8-aad

Gar dabadeed, guu- guu baan nacay”  maahmaahdan, waxay tilmaamaysaa in marka laba nin loo kala garnaqo, ninkii gar lahaana gartiisa la siiyo, ninkii garta laga hellayna uu garwaaqsan waayo, ka dibna, meelahaas kaga hadlo erayo xanaf leh oo aan ku munaasib ahayn xeer-beegtidii garta goysay, ayaa loogu maahmaahaa. 

Sidaas bay Maahmaahdu kaga duwan tahay Murtida, Odhaahda, Weedha, Hal-qabsiga, Hal-hayska, Hal-muceedka, iyo Hal ku dhega, sida “Aqoon la'aani waa iftiin la'aan, Nabad waa lagu tarmaa, colaadna waa lagu tirmaa, Aroos lagumana raago, lagamana raago, Si xun wax u sheeg sixir ka daran, Aan wada hadalno waa aynu heshiino, Riyuhu lugtooday, shallow ku doontaan. Tallo adigaa ku nool ee iyadu kuguma noola, War xumi dugsi ma fadhiisto, Hadal waa dheh ama dhagayso, Cagtii joogsan weydaa, marbay ceeb la kulantaa, Dabeecad xumo dadkay kaa dhex saartaa.

Halka Hal-hayskooduna uu ka mid ahaa, sida;

      Geel carruuri qaaday ma dheera

       Cimrigaagoo dheeraadaa geel dhalayana waa ku tusaa

       Ninba ceesaantii ceelka keentay

       Nin aan shaqaysan shaah ma cabbo

      Allow nimaan wax ogeyn ha cadaabin

       Dan iyo xarrago is weyday

       War jiraaba cakaara ayuu iman

       Af aanad lahayn lama qabto

      Waxaanad calaf ku lahayn lama cuno

       Kud ka guur oo qanjo u guur

Halka Hal-qabsigooduna uu ka ahaa sida;

·         Barasho horteed ha i nicin

·          Taasi waa gar, dawse ma aha

·          Garta sheeg baa laygu yidhi ee ku dirir layma odhan

·          Xadhig habeenimo iyo xaajo guntan mid walba ninkii xidhay baa fura

·         Dheriga maxaa karka ka keena baa la yidhi, waa kulaylka

 

Halka iyana ay Odhaahdoodu ka noqonaysay, sida;

·         Tuug la qabtay talo ma’laha

·      Guddi raagtay ama hal meesha ku jira ayey ka saaraysaa ama hal aan ku jirrin ayey soo gelinaysaa.

·      Nin markhaati been ah kuu furay muraadkaagana ka gaadhay, isna waxa uu yahay ogaatay.

·         Haddii aad aragto nin calooshu ka soo dhacday oo uu ku soo ergoodo, ha garsiin illaa aad kii kalena aragto waaba intaasuu go’aye.

·   Waxay kuugu darran tahay marka qofka aad wax la doonaysaa kula garran-waayo, qofka aad wax ka doonaysaana uu kugu garto.

·    Aniguun baa aakhiradayda seegaye, aar walaal noqon-waa.

·          Raggu ba’iisuu ka sheekeeyaa, dumarkuna badhaadha hooda.

·          Soomaalidu been way sheegtaa beense ma maahmaahdo.

·          Rag waa shah, dumarna waa sheeko.

·          Lama gano fallaadh kugu soo noqon doonta.

·          Walaalo is necebi way xoola yaraadaan, wayna xabaalo badiyaan.

·          Guurku marka hore waa sino dhuuban yahay, marka dambena waa sino ballaadhaa.

·          Waranka ninka kugu dhufta iyo ninka kugu dhaqdhaqaajia ninka kugu dhaqdhaqaajiya ayaa xun.

·          Geel-jiruhu isagoo garanaya halka geedka usha uu ka goynayo, ayuu yidhaahdaa, xageen ka gooyaa.

·          Libaaxa ka ciya iyo ka aamusan, ka ciyaa la qaatay.

 Ergo waxa loo dirsadaa nin cay dhurwaa uga adag, oo kude gaajo uga adag, oo kurtid qodax uga adag, oo dhagax qabow uga adag.............. la soco...............