Sunday, April 7, 2024

Dhaqanka iyo Xiddigiska Q/4aad


Waxa kale oo loo eegi jiray magac bixinta dhinacyo badan oo ay ka mid ahaayeen, xilliga, maalinka iyo moorada uu dhashay ilmuhu, astaanta uu ku dhashay, habeenka uu dhashay dayaxu godka uu fadhiyey, ulashadiisa, quruxdiisa iyo midabkiisa.

Waxaanna la odhan jiray Wiilka dhasha habeenka godka dayuxu fadhiyo Agaali waranlay, waxa loo bixiyaa col-ujoog, markuu dayaxu la fadhiyo dirirkana amaba lagu jiro xaalad dagaalna waxa loo bixin jiray Dirir, wiilka dhasha dayaxa oo fadhiya Koxdin cawo, waxa loo bixiyaa Cawaale, ama Ayaanle, Inantana Cawo ama Ayaan, Hodan, Sareedo, ama Hibaaq, ama Doobiro.

Wiilka dhasha libidhadu inta aanay soo bixin waxa loo bixiyaa waaberi, waasuge,waa-dhowr, halka Inanta dhalata labada fiidyo cawl ka hore'na loo bixiyo illeyska falaadhaha ka horeeya qoraxda, Kaaha ama Iftin, wiilka dhasha xilliga cimiladu kulushahayna waxa loo bixiyaa Suudi ama Xagaa ama Kaliil, haddii ay rooban tahayna Rooble, haddii roobku biyo dhigana Gabax ama Xareed.

Haddii reerku guurayana wiilka dhasha waxa loo bixiyaa Nageeye, Inanta Nagaad, marka reeku geeddi dheer uu ku jiro wiilka dhasha waxa loo bixiyaa Geedi ama Hayaan ama Kaynaan, goor habeenimo ah oo la guurayo wiilka dhasha waxa loo bixiyaa Guurre, labada fiidyo cawl ka danbe Gabal, inantana habeenkaa dhalatana Galabo.

Wiilka dhasha maalin Jimcaad waxa loo bixiyaa Jimcaale, Inanta dhalata maalin Isniinana waxa loo bixiyaa Isniino, Axaddana Axado. 

Marka labada waalid ay is'hayaan ee uu dhex maro xurguf ama xafiiltan midba midka kale uu ku diidan yahay, wiilka xilligaas dhasha waxa loo bixiyaa Colaad, haddii gar lagu jirana Guddi.

Wiilka yar ee naaska hooyaddii aan laga gudhin ee wali jaqa waxa loo bixiyaa Caanonuug, ka aan jiqina Caaganne, halka wiilka yar ee gaaxda naaska hooyadii jaqay ee ay ku dhalmo deysana, Gaaxnuug ama Goofaadhi, wiilka ishinkiisa dhaafana waxa loo bixiyaa dubad, haddii hooyadu muddo dhali weydo, ka dibna uu wiil u calool galo markuu dhasho ayaa loo bixiyaa Raage, halka Inantana loo bixiyo Daaha, taas oo ah Qof la sugayey oo la raagsaday.

Inanta kulansata qurux, wanaag iyo garasha dheerna waxa loo bixiyaa Baxsan, Jamaad, Indho-deeq, Saxarla, Baar, Maandeeq, Haweeya, Midhifla, Xadiyo, Saluugla, Cawrala, ama Dahabo oo ah Shimbir yar oo garbaha ka madow, baalashana ka dahabiya, caddadhuuni, ama Siraad, Dhool oo ah fooda sare ee fadka daruuraha cadcad ee ugu soo hooraya, Wiilashana waxa loo bixiyaa Maydhane, Qorane, Xalane, Miigane ama Hufane,.

Dhinaca midabka wiilka dhasha ee midabkiisu basaliga xiga'na waxa loo bixiyaa Xoosh, Cadaawe, Cawl, sidoo kale, waxa loogu magac daraa cawlka lab, Wiilka ku dhasha midabka madow waxa loo bixiyaa Gadiid, Sugulle, Meygaag, Quulle, Haybe, Geydhe, Inantana Yusur ama Jinow

Inanta loo bixiyo Hibo waxa loola jeedaa galad aan dan gaar ah laga lahayn oo cid la siiyo, Deeqana waa galad aan deyn ahayn oo aad u baahnayd oo lagu siiyey, Inanta aan la qawadin waxa loo bixiyaa saluugla, Ceebla inkastoo ay tahay eray af-carabiya oo la macno ah bayuurla, Cosob'na waxa loogu magac daraa waa goob naqeedii aan wali la'daaqin, halka Ruunna ay tahay meel deegaan ku haboon.

Fillashada wiilka aqoonta badan ama fahmo badan ee wanaagsanna waxa loo bixiyaa Buuni, Samatar, Samotalis, Samakaab, Shar-ma'arke, Inantana waxa loo bixiyaa Samawada, Qumman ama Dhuuxo.

Wiilka ku soo dhasha miisaankiisa oo hooseeya waxa loo bixiyaa Dogox, weyd, inantana waxa loo bixiyaa gaasira, Wiilka soo dhasha isagoo faraxsan oo qoslayana waxa loo bixiyaa Bulxan, ka nugulna, Cabanne, ka qeylada iyo oohinta badanna Qowdhan, ka cadhada badanna Cartan, marka reerka wiil ka baxo ee wiil kale'na u soo kordho, waxa loo bixiyaa Cawil, 

Wiilka ku soo dhasha bar ku taala jidhkiisa meel ka mid ah, waxa loo bixiyaa Barre, Beyle, Inantana Barlay, wiilka ku dhasha buro ku taalla wejigiisa ama jidhkiisa kalena Buraale, ka xaadda badan ku soo dhashana xaad, Inantana xaadsan, haddii timahiisu dib u faydan yihiina Xeyd, wiilka ku soo dhasha mandheerta oo ku marmarana Shaqalle, Inantana Shaqlan. 

No comments:

Post a Comment

Mahadsanid