Dalka ugu faca-weyn Adduunka Q/2-aad

5. Armaaniya: Sooyaalka Taariikheed ee raadraaca Armaaniya ayaa lagu qiyaasaa jiritaankeeda muddo 3,500- oo sannadood.

Nidaam dowliya oo ka hirgala Dalka Armaaniy waxa ugu horeeyey qarnigii lixaad, inkastoo gobolkan la aaasaasay taariikhdu markay ahayd 782-kii, haddana waxa lagu tilmaamaa in uu wakhtigaas lahaa awood aad u xoogan iyo nidaam dowladdeed, Armaaniya waxa ay ka soo bilaabmataa badda madow, badda Caspianka iyo Mediterranean illaa iyo harada Urmia ee dalka Iiraan. 

Armeniyiintii waxa ay ahaayeen dadkii ugu horreeyay ee qaata diinta Kiristaanka oo wakhtigaas ahayd diin dawladeed taariikhdu markay ahayd sannadkii 301-dii Ilaa iyo hadda, waxa ay weli ku dheggan yihiin Kaniisadda Rasushii Armaaniya, waana Kiniisadda ugu faca-weyn Adduunka.

6. Kuuriya: Jasiiradda Kuuriya waxay ka kooban tahay Jamhuuriyadda Dimuquraadiga Shacabka Kuuriyada Waqooyi iyo Kuuriyada Koonfureed, dadka ku nool waxa ay aaminsan yihiin qaarkood diintii Nabi Muxamed (scw) halka qaar kale'na ay rumeysan yihiin diintii Nabi Ciise, kuwo kalena waxa ay rumeysan yihiin dhaqanka Buddhism iyo Confucianism.

Guud ahaan Dalka Kuuriya waxa uu leeyahay sooyaal taariikheed oo lagu qiyaaso 5,000-kun oo sannadood, 

Waagii hore waxa loo yaqaanay Gojoseon laga soo bilaabo taariikhdu markay ahayd sannadkii 2333 illaa iyo sannadkii 108-dii CH, Kuuriya waxa ay ahayd waddankii ugu horreeyay ee hindisa nooca daabacaadda biraha dhaqaaqa, daahfurkan hindisahan waxa uu wax weyn ka beddelay isgaadhsiinta Adduunka.

Sidooo kale, hal-abuurrada dalka kuuriya waxay door muhiim ah ka soo qaateen horumarinta dhaqaalaha adduunka, taariikhdu markay ahayd sannadkii 37-kii CDillaa iyo sannadki 668-kii CD.

Boqortooyadii Goguryeo ayaa ka mid ka mid ahayd dawladdihii ugu awoodda badnaa Bariga Aasiya.

7. Tiongkok : China waxa ay ahayd ilbaxnimaddii hore sannadkii 1700-1046 CD

8. Hindiya: Inkastoo dadka reer Hindiya ay aaminsan yihiin Diinta Kiristaanka, Diinta Islaamka, dhaqanka Budhaha, Jainism, iyo Sikhism.

Haddana ilbaxnimadii hore ee dalka Hindiya waxa loo yaqaanay dooxadii ilbaxnimada Dadka iduuska, (Indus Valley Civilization') ama (Harapan Civilization).

Haddana, Inkastoo la rumeysan yahay in dooxada ilbaxnimada Dadka iduuska la odhan jiray ' Meluhha' sannadkii 3300- illaa iyo sannadkii 1300 CD, sidoo kale waxa la rumeysan yahay in dhaqaalaha, dhaqanka iyo ilbaxnimaddii magaalooyinka Hindiya, waxa ay horumareen muddo haatan laga joogo 5,500-sannadood ka hor.

9. Israa'iil: Waxay ku taal inta u dhaxaysa badda Mediteerinka iyo badda cas, jiritaanka Israa'iil waxa uu soo maray waayo badan sida ilbaxnimaddii hore ee birta iyo dhagaxa, waxaanna maamuli jiray Dowladdii Roman Empire sannadihii 62-kii illaa iyo sannadkii 634-kii.

Dadka Israaiiliyiintu waxa ay aaminsan yihiin intooda badan Judaism oo ah diintii Nabi Ibraahim, Iyo Nabi Daa'uud, halka boqolkiiba siddeed iyo tabanna (18.1%) ay yihiin Muslim, boqolkiiba hal dhibic sagaalna waa christian 1.9%, halka hal dhibic lixna ay aaminsan yihiin diintii Nabi Ismaaciil 1.6%.

Waxa kale oo la rumeysan yahay in qabiilka israaiiliyiintu ka soo barakaceen Afrika......La soco....

Q/Mohamed Farah Qoti