Thursday, March 2, 2023

Dalka ugu faca-weyn Adduunka. Q/5-aad


19. Somaliland: Taariikhyahannadu waxay xusaan in lala xidhiidhiyo inay tahay Jamhuuriyadda Somaliland, halkii ay ka soo unkatay ilbaxnimadii hore iyo ganacisgii hore ee adduunka.

Isla markaana bulshadii hore ee ku noolaydna qaarkood ay u haajireen Levant oo ah gobolka xeebta dhereran ee ku yaala bariga badda Mediterranka ee ka soo bilaabmata waqooyiga Siiriya iyo Koonfurta Masar oo ah halka kala qeybisa dadyowga kala duwan iyo dhaqannadii soo jireenka ahaa.

Somaliland waxa ay ku taallaan gacanka geeska Afrika, waxay xuduud la leedahay xeebta koonfureed gacanka cadmeed, waqooyi galbeedna waxa ay xuduud la leedahay Dalka Jabuuti, dhinaca Koonfureed iyo Galbeedkana waxa ay xuduud la leedahay Dalka Itoobiya, dalka Soomaaliyana Bariga, Somaliland dadkanku nooli waxa ay rumeysan yihiin Diinta Islaamka, waa dad isku af ah, isku diin ah, isku dhaqanka ah. 

Qarnigii 18-aad illaa iyo Qarnigii 19-aad badhtamihiisii waxa ay maxmiyad u ahayd dalka Ingiriiska, ka dib markii xornimadda ka qaaday sannadkii 1960-kii waxay la midowday Koonfurta Soomaaliya, ka dib dagaal qaatay sannado badan ayey mar labaad la soo noqotay madaxbannaanideedii 1991-kii. Inkastoo ay naafeeyeen dagaalo sokeeye, dagaalkii ay kula soo noqotay madaxbannaanideeda.

Haddana, si kastaba ha ahaatee, cilmi-baadhisyo qoto dheer oo lagu sameeyey, kaasoo qaatay wakhti badan ayaa lagu muujiyey in dadkanni yihiin (Indigenous) dadka Somaliland in ay ka soo jeedaan asalkii hore, arrintan waxa ay ka dhigan tahay in dadka asalka ahi ee Reer Somaliland soo jireen ugu yaraan muddo haatan laga joogo 7000-kun oo sannadood ka hor.

Helitaanka sawirro qadiimiya iyo far-qoraalladii hore oo lagu xardhay dhagaxaan ayaa caddayn u ah in Somaliland ka mid tahay dalalka ugu faca weyn adduunka. 

Sawiradani waxay muujinayaan noloshii dadkii hore ee gobolkan degenaa, kuwaasoo jiray illaa iyo 5000-kun oo sannadood, run ahaantii, qaar ka mid ah farshaxannadii ugu horreeyay ee fanka dhagaxa ah ee qaaradda Afrika ayaa leh sawir-gacmeedyo badan oo qallafsan oo madow oo haddana ifaya oo ah xayawaan iyo aadame....La soco... 

Q.MF.Qoti

No comments:

Post a Comment

Mahadsanid