Sheeko Gaaban: Tuuggii Daacadda ahaa

                                                                                                                                                                 Date: 1st /September/2016

Boqorkii ugu xikmadda badnaa Boqoradii ka soo taliyey aduunka qarnigii 18-aad ee aynu soo dhaafnay, inkastoo boqorkaasi uu lahaa xikmaddo wanaagsan, haddana  waxa caado u ahaan jirtay isagoo is qarinaaya, uu soo dhego-dhegeeyo wararka la isla dhex-marayo ee ka jira goobaha bulshada caasimadda ku nooli ay ku kulmaan, bal si uu u ogaado xantiisa.

Waxa uu inta badan jeclaa, kuna taami jiray, wax ka ogaanshaha  fikraddaha  ay dadkiisu  ka aaminsan yihiin xukunkiisa iyo qaabka uu ugu talliyo bulshada, taasoo ahayd dariiqa kaliyaata ee ka caawin jirtay dib u sixidda khaladdaadka xukumaddiisu ay sameyso.

Boqorku waxa uu aaminsanaa in ay ahaato Boqortooyo ku dhisan xukun caadil ah iyo  maamul wanaag, oo ay sinnaan iyo caddaalad  xeer u tahay, in taasi lagu gaadhi karro guusha himiladda la hiigsanayo, isla-markaana ay bulshadiisu noqon doonto bulsho caafimaad qabta oo ka fayow dhamaan xanuunnadda  xassadka iyo xiqdiga, oo ay xeer u tahay isjeclaysi iyo isku tudhid.

Wakhtiga uu ninkaasi Boqorka ahi tallin jiray,  waxa caasimadda ku noollaa, Nin tuug ah oo Affar tuug oo ay saaxiib ahaayeen nidar ugu marray in aanu waligii been sheegi doonin inta ka hadhay cimrigiisa, habeen habeenada ka mid ah, waxa ay shantii tuug  qorsheysteen in ay dhacaan  dahab ku jiray sanduuqa keydka maalliyadda Boqortooyadda.

Goor caweys ahayd ayey ku kulmeen barxad banaan oo dhanka  galbeed kaga toosnayd boqortooyadda, shantii tuug iyo Boqorkii oo isna ku guda jiray hawshiisii kormeerka ahayd ee uu xanta ku dhageysan jiray, salaan ka dibna, waxa uu  Boqorku  ku yidhi;-  Waa kuwama?.

Tuugii daacadda ahaa, ayaa ugu jawaabay;- waxaanu nahay tuug, taasoo Boqorka ku noqotay fajac iyo amakaag, waxaanu mar-labaad weydiiyey, ;-  Xageebaad ku socoteen? .

Waxaanu doonaynaa in aanu soo dhacno dahabka ku jira sanduuqa keydka maalliyadda ee Boqortooyadda, ayuu ugu jawaabay:- Tuugii daacadda ahaa.

Boqorku, waxoogaa ayuu ka fikiray, oo  maskaxdiisu is weydiinaysay, in ninkani uu u eegyahay, oo uu noqon karo shaqsi naxariis leh oo wanaagsan,  waayo, marnaba  lagama yaabo, in erayaddan oo kale uu ka soo yeedho tuugta dhabta ah, waxaanu markiiba go’aansaday, oo uu yidhi;-  Anniguba waxaan ahay tuug xariif ah, ee inna mariya si wada jir ah aynu u soo dhacno dahabkaas.

Markii ay gaadheen, kadinkii hore ee dayrka Boqortooyadda, ciidankii illaaladda ayaa joojiyey,  oo ku yidhi, ;-  Waa kuwama,? Tuugii daacadda ahaa ayaa ugu  jawaanbay;-  Waxaanu nahay Tuugg.

Illaaladdii waxa ay maskaxdoodu is weydiisay, in aanay  ahayn kuwani Tuugg,  waayo, suuro-gal maaha, horena ummay dhicin, in niman tuug ah oo doonaaya in ay wax dhacaan ay u soo mari-lahaayeen dariiqan oo kale, sidoo kalena,  may-sheegteen tuugonimadda, laakiinse, waxa laga yaabaa, in ay dadkani ay yihiin qaar war-bixino u sida Boqortooyadda.

Markii ay dhaafeen illaaladda, waxa ay  weydiiyey mid ka mid ahaa illaaladdii ku sugnayd guddaha Boqortooyadda,  furre ka mid ah furrayaasha kadinka xafiisyadda, gacantaana laga galiyey furayaashaas.

Ka dib, waxa ay nimmankii tuugta ahaa oo uu Boqorkiina la socdo ay jabiyeen qasnadii ay ku jireen10-dhagax oo dahab ah, waxaanay ka qaateen 6-dhagax oo ka mid ahaa 10-kii dhagax ee dahabka ahaa, dabadeedna, sideedii bay u xidheen qasnaddii, isla-markaana, waxa ay ka baxeen xaruntii boqortooyadda, iaydoo ninkii Boqorka ahaana u raacay gurigii ay seexanayeen shanta Tuug, isagoo markii danbana ku soo laabtay hoygiisii uu seexan lahaa.

Markii ay soo baxday libidhadu, Taliyihii illaaladdii Boqortooyadda ayaa sameeyey  baadhid ku taxa-luqday,  inuu ogaado kuwa ay ahaayeen, wasiiraddii soo galay madax-tooyadda xallay, markii uu ku guuleysan waayey, waxa uu ku qancay in ay arrintaasi ay ahayd arrin khiyaamo ahayd, waxaanu go’aansaday in uu war-bixintaasi u gudbiyo Boqorka.

Isla-wakhtigaasi, waxa uu Boqorku ammar ku siiyey Dhuwan, oo ahaa wasiirkiisa maaliyadda in uu soo hello waxa ay nimankaasi ay ka qaateen Boqortooyadda, wasiirku waxa uu baadhis ku sameeyey qasnaddii kaydka maaliyadda  oo ay ku jireen 10-ban dhagax oo dahab ah, waxaanu ugu tagay 4-dhagax oo kaliya, ka dib,  markii uu ku soo noqday boqorka, waxa uu u sheegay in la qaatay 10-kii dhaqax ee dahabka ahaa ee ku jiray qasnadda kaydka maalliyadda, isagoo isla-markaas qorshaystay in uu isagunna inta ku hadhay qasnadda kala baxo oo uu qaato, markii uu la baxay 4-tii dhagaxna, waxa uu dhigtay gurrigiisii.

Inkastoo, Boqorku uu ammar ku siiyey wasiirka in uu soo hello shaqsiyaaddkii fuliyey xaddida dahabka kaydka maalliyadda boqortooyadda ku jiray, may suuro-galin in wasiirku ku guuleysto arrintaasi.

Muddo ka dib, waxa uu Boqorku uu iclaamiyey, kuna sheegay shir jaraa’id,  shaqsiyaadkii xadday dahabkii ku jiray qasnadda kaydka maalliyadda ay iska soo xaadiriyaan boqortooyadda barritoole saacaddu marka ay tahay 12:00 Duhurnimo.

Wakhtigii ay ballanku ahaa, ayuu u yimid Tuugii daacadda ahaa, Boqorkii oo la shiraya Gollihii wasiirada oo badnaa kuwo leh hab-dhaqanka musuqmaasuqa ee khiyaamadda badan,  waxaanu boqorku ku yidhi Ninkii Tuuga ahaa;- waxaynu ahayn Lix-tuug oo halkan u yimid in ay xaddaan wax la xafiday”  markaas waxaan ku weydiiyey, Imisa dhagax oo dahab ah ayaad qaadatay?  waxaanu ugu jawaabay Tuugii daacadda ahaa , mudane:-  waxaanu qaadanay Lix-dhagax,  ka dibna Boqorku waxa uu ku yidhi;-  wasiirkiisii maalliyadda ee la odhan jiray, Dhuwad,  halkee bay mareen 4-tii dhagax ee dahabka ahaa?

Waxaanu kaga jawaabay wasiirku su’aashaasi;-” Mudane,  Tuugani waa beenaale, haddaba, maadaama uu ogaa Boqorku oo uu la socday shanta tuug, waa uu ogaa intii ay qaateen,  waxaanu ciidankii illaaladiisa amar ku siiyey in hadda la soo baadho gurriga uu degan yahay wasiirka maalliyaddu, markii lagu sameeyey baadhitaan qaatay dhowr saacadood ayaa lagu guulaystay in laga  hello 4-tii dhagax ee dahabka ahaa gurigii uu deganaa wasiirka maalliyaddu,  taasoo wasiirka ku keentay in uu ku dhaco  qalbi gariir.

Boqorku waxa uu ku yidhi;- “ Addigu waxa aad tahay tuuga dhabta ah, laakiin, tuugani runtii waa daacad, waxaanu ku baaqay, in uu tuuga daacadda ah iyo Dhuwanba uu ku ridi doono jeel gaboobay.

Isagoo haddalkiisii sii wata,  waxa uu yidhi;-  Dadka ku nool, nollol leh akhlaaq iyo daacadnimo, waxa ay Alle agtiisa ka helli doonaan abaal marrin-weyn, kuwa khiyaamadda badan iyo hawl-wadeenadda khiyaamadda badan ee sida Dhuwan oo kalena, waxa ay Alle agtiisa ka yihiin kuwo khasaaray.

Maxamed Faarax Qoti